ကိုဗစ် ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားလာသောအခါ အပြောင်းအလဲများစွာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ လူတို့၏နေ့စဉ်ဘဝများစွာမှာ ပုံမှန် နိစ္စဓူဝ ကိစ္စများမှ သွေဖည်သွားကာ ကိုဗစ်ရောဂါကို ရှောင်ရှားရန် နေထိုင်မှုပုံစံကို ပြောင်းလဲလာကြရသည်။ ကိုဗစ်ရောဂါမတိုင်မီက ကမ္ဘာတစ်လွှားတွင် နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ စီးပွားရေး အစရှိသည့် ကိစ္စရပ်များစွာနှင့် အစိုးရ ပေါင်းများစွာတို့ အချိန်ကုန်နေရာမှ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ပျံ့နှံ့လာချိန်တွင်မူ ကပ်ရောဂါကို တိုက်ဖျက်ဟန့်တားရန် အတွက် ကမ္ဘာတဝန်းမှ အစိုးရများစွာတို့ အာရုံစိုက်လာကြရသည်။ ရောဂါပျံ့နှံ့မှု ပုံစံမှာ မြန်ဆန်လှကာ အသက်အန္တရာယ် ပေးနိုင်သော ရောဂါလည်းဖြစ်သည့်အလျောက် အချို့နိုင်ငံများတွင် လူအသေအပျောက် များလှသည်။ ကူးစက်နှုန်း မြန်ဆန်များပြားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် အစိုးရများသည် ကိုဗစ်ကို လျှော့မတွက်ရဲတော့ဘဲ ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများကို အစွမ်းကုန်ကြိုးစားကြသည်။ ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ အစိုးရများ၏ စွမ်းဆောင်ရည်မှာ ကွဲပြား ခြားနားခဲ့သော်လည်း အုပ်ချုပ်မှုအာဏာကို […]

ပုံမှန်အားဖြင့်ဆိုရင် အပျင်းကြီးသူတွေကို လူလို သူလို မဖြစ်နိုင်သူတွေ၊ ဘဝမှာ ဘာမှ ထူးထူးထွေထွေ မဖြစ်နိုင်သူတွေလို့ ထင်တတ်ကြပါတယ်။ ဒါ ကြောင့် စိတ်ဓာတ်မြှင့်တင်ရေး သင်တန်းတွေ၊ ဟောပြောပွဲတွေမှာ လူတွေ ကြိတ်ကြိတ်တိုးနေတတ်တယ်။ စာကြိုးစားဖို့၊ အလုပ်ကြိုးစားဖို့၊ အချိန်ဇယားနဲ့ ရည်မှန်းချက်ထား အလုပ်လုပ်ဖို့ စသည်ဖြင့် တိုက်တွန်းလေ့ ရှိတယ်။ အဲလိုမဟုတ်ရင် လူမွေးသူမွေး မပြောင်ဘူး ဖြစ်မယ် ဆိုကြတာကိုး။ အခုတော့ လူပျင်းတွေဟာ ပိုအောင် မြင်နိုင်ကြောင်း သိပ္ပံပညာရှင်တွေ စတင်ဖော်ထုတ်လာကြပါပြီ။ သမိုင်းကြောင်းအရတောင် သက်သေပြချက်တွေ ရှိပါတယ်။ ပြောင်းလဲဖြစ်ပေါ်မှုဆိုင်ရာ သီဝရီကို တီထွင်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာကျော် ပညာရှင်ကြီး ချားလ်ဒါဝင်ဆိုရင် အပျင်းကြီးတဲ့နေရာမှာ နာမည်ကျော်ပါတယ်။ ကျောင်းတုန်းကဆို ဆရာဆရာမတွေ၊ မိဘတွေက သဒ္ဒါနဲ့ သင်္ချာကို ဒါဝင်ကို သင်ပေးဖို့ တော်တော် […]

အဏ္ဏဝါ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရေးဧရိယာဆိုသည်မှာ ယေဘုယျအားဖြင့် ရေနေသတ္တဝါမျိုးစိတ်များ၊ ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာရေပြင်နှင့် ဆက်စပ်တည်ရှိနေသော အပင်များနှင့် ဂေဟစနစ်များကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန်အတွက် နေရာဧရိယာ တစ်ခုသတ်မှတ်ကာ စနစ်တကျ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ထားသော နေရာဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် ပင်လယ်ကမ်းစပ် နေရာများ၊ ရေနေသတ္တဝါများ ကျက်စားလေ့ရှိသော ပင်လယ်ပြင်တစ်နေရာရာ သို့မဟုတ် ကျွန်းကဲ့သို့သော နေရာများလည်းဖြစ် နိုင်သည်။ ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာရေပြင်နှင့် ကုန်းမြေထိစပ်နေသည့် နေရာများရှိသော နိုင်ငံများတွင် ထိုသို့သော အဏ္ဏဝါထိန်း သိမ်းကာကွယ်ရေးဧရိယာများ ရှိတတ်သည်။ ရေနေသတ္တ အထွေထွေတို့ကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရန်နှင့် ရေနေဇီဝမျိုးစိတ် မျိုးကွဲများကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန်မှာ အဏ္ဏဝါထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရေးဧရိယာများ၏ အဓိကကျသော ရည်ရွယ်ချက်ဖြစ် ပေသည်။ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းများနှင့် အခြားသော အကြောင်းရင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ငါးနှင့် အခြားသော ရေသယံဇာတများ တဖြည်းဖြည်း ဆုံးရှုံးလာနေခြင်းကို ကာကွယ်ရန်မှာ အရေးကြီးသော လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ အဏ္ဏဝါထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရေး ဧရိယာများမှ […]

လူနေသိပ်သည်းသည့် မြို့ကြီးများတွင် နေထိုင်နေရသူတို့အတွက် ကိုဗစ်ကပ်ဘေးက လုံးဝ ငရဲပင်။ သိပ်သည်းမှုသည် ကိုဗစ်ကာလအတွင်း မြို့ကြီးများ၏ အဓိကရန်သူဖြစ်လာသည်။ အစိုးရက အပြင်မထွက်ဖို့ ပြောသည်။ သို့သော် နေနိုင်လှ နှစ်ပတ်၊ တစ်လပင်။ အချို့ကတော့ ဝမ်းရေးအတွက် အပြင်ကိုထွက်ကို ထွက်ရတော့သည်။ အချို့ကတော့ မွန်းကြပ်မှုကြောင့် အပြင်ထွက်လိုကြသည်။ အစိုးရက ခပ်ခွာခွာ နေဖို့ပြောသည်။ သို့သော် ဘတ်စ်ကား ကျပ်ကျပ်များကို မရှောင်နိုင်ပါ။ ရထားကျပ်ကျပ်များကို မရှောင်နိုင်ပါ။ လမ်းကျပ်ကျပ်များကို မရှောင်နိုင်ပါ။ ကိုဗစ်ကပ်ဘေး ကာကွယ်ရေး အဓိကသော့ချက်တစ်ရပ်ဖြစ်သော ခပ်ခွာခွာနေရေး (Social Distancing) မှာ တကယ့်မြေပြင်တွင် မကျင့်သုံးနိုင်သော ပန်ကြားချက်တစ်ရပ်မျှသာ ဖြစ်နေသည်။ လိုအပ်သလောက် လူအများသာ အပြင်ထွက်ကြ၊ လိုင်းကား၊ ရထားကဲ့သို့သော အများပြည်သူသုံး သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကို လူနည်းနည်းဖြင့် ဝန်ဆောင်မှုပေးကြ။ […]

စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးသည် ကမ္ဘာ တစ်ဝန်းနှင့် စပ်ဆိုင်သော အရေးကြီး ကိစ္စရပ်တစ်ခုဖြစ်လာသည်။ တရိပ်ရိပ် တိုးပွားလာသော လူဦးရေအတွက် ပို၍ လိုအပ်လာသော အစားအသောက်၊ ခေတ်ကာလအလျောက် ပြောင်းလဲ လာသော စားသောက်နေထိုင်မှုပုံစံတို့က တောင်းဆိုလာသော အစားအစာအမျိုး အစားများနှင့် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတွင် တွေ့ကြုံနေရသော အခက်အခဲ စိန်ခေါ်မှု တို့က စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးအတွက် လူတို့ကို အလေးထားလာစေသည်။ နှစ်စဉ် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အစာအာဟာရ ချို့ငဲ့မှုကြောင့် အသက်ဆုံးပါးသွားရသူ အရေအတွက်မှာ ခုခံအားကျဆင်းမှု ရောဂါနှင့် တီဘီ၊ ငှက်ဖျားတို့ကြောင့် တိမ်းပါးရသူ အရေအတွက်ထက် များနေ ခဲ့သည်။ အောက်ခြေ သန်းတစ်ထောင် ဟု တင်စားကြသော ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ လူပေါင်း တစ်ဘီလျံလောက်မှာ အစာ အာဟာရ မလုံလောက်မှုနှင့် ဆက်စပ် သော အခက်အခဲများ ရှိနေပေသည်။ […]

ဆွေးနွေးမည့် အကြောင်းအရာကား ပျော်ရွှင်မှုနှင့် ဥစ္စာဓနတို့၏ဆက်စပ်မှု အပေါ်ပညာရှင်တစ်ဦး ၏ ပညာရပ် ရှုထောင့်မှ အမြင်နှင့် သူ၏ လေ့လာ ယူဆမှုအကြောင်းဖြစ်သည်။ လူအများစု သည် ပျော်ရွှင်မှုကို လိုလားတောင့်တ ကြသည့်အလျောက် ဥစ္စာဓန ငွေကြေး သည် လူတို့အတွက် ပျော်ရွှင်မှုများ ဆောင်ကြဉ်းလာ မည်ဟုလည်း ယုံကြည် ကြသည်။ ဝင်ငွေများများရှိခြင်းကိုလည်း လူတိုင်းလိုလိုက နှစ်သက်တတ်ကြပါ သည်။ လွန်ခဲ့သော ရာစုနှစ်ဝက်ကျော် ကျော်က နိုင်ငံအချို့သည် စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့သည့်အလျောက် ငွေကြေး ဥစ္စာဓန ပို၍ကြွယ်ဝလာခဲ့ကြသော်လည်း ထိုနိုင်ငံရှိ လူအများစုမှာ ယခင်ကထက် ပို၍ ပျော်ရွှင်လာပုံ မရပေ။ စစ်တမ်းများ အရ အမေရိကန်၊ ဥရောပနှင့် ဂျပန် ရှိ ပြည်သူတို့သည် ယခုအခါ သူတို့၏ နိုင်ငံများသည် […]

ကမ္ဘာကြီးက ၁ ဒီဂရီကျော်လေးပဲ ပိုပူလာတာပါ။ သိပ်အရေးမကြီးပါဘူးလို့ အချို့ကလည်း ဆိုချင် ဆိုလိမ့်မယ်။ အရင်ကလည်း နွေမှာ ၄၀ ဒီဂရီ ဆယ်ဆီးရပ်လောက် ပူနေတာပဲ။ ၁ ဒီဂရီ လေး ပိုလာတာနဲ့ ဘာလို့ အဲဒီလောက် တောင် ပူလာရတာလဲဆိုပြီး မေးခွန်းထုတ် ကြသူတွေလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ တစ်ခွန်းတည်းဖြေရရင် အန္တရာယ် စည်းကို ကျော်လာလို့ပါပဲ။ အခုအချိန်က ကမ္ဘာကြီးက ရာသီဥတုဘေးက ဖြစ်နေ နှင့်ပြီးသားပါ။ ဒါပေမဲ့ အပူချိန်က ထပ်သာတိုးလာနေတော့ အခု ဆိုးရာက နေ ကြောက်လန့်စရာကောင်းတဲ့ အနေ အထားကို ရွေ့နေပါပြီ။ ၁၉ ရာစု အလယ်လောက်ကတည်း က ကမ္ဘာ့အပူချိန်ဟာ ဖြစ်သင့်တဲ့ ပျှမ်းမျှ ထက်ပိုလာနေပြီး ပါပြီ။ စက်မှုတော်လှန် ရေးကြောင့် […]

မြို့လယ်တစ်နေရာ။ လက်ထဲတွင် အထုပ်တစ်ထုပ်ကိုင်ထားသူတစ်ဦးကို ရဲများက ဝိုင်းထားကာ သေနတ်များဖြင့် ချိန်ထားသည်။ အရာရှိတစ်ဦးက လှမ်း အော်ပြောလိုက်သည်။ “လက်ထဲက အထုပ်ကိုချ၊ လက်ထဲ မှာ ဘာမှမကိုင်ထားနဲ့၊ လက်မြှောက် ထားလိုက်”။ ပြောသည့်အတိုင်းပင် ထိုသူသည် လက်ထဲမှ အထုပ်ကို ချကာ လက်နှစ် ဖက်မြှောက်ထားလိုက်သည်။ ရဲအချို့ ထိုသူထံသို့ သေနတ်ကိုင်လျက် ချဉ်းကပ် သွားစဉ် ကျန်ရဲတစ်ချို့ကလည်း ထိုသူကို ပစ်ရန် အသင့်အနေအထား သေနတ်နှင့် ချိန်လျက်သား။ ရဲသားတစ်ယောက်က ထိုသူကို လျင်မြန်စွာ လက်ထိပ်ခတ်လိုက် သည်။ ထို့နောက်တွင်မှ ကျန်ရဲသား များက ထိုသူထံ ချိန်ထားသော သေနတ် များကို ချလိုက်ကြပြီး ထိုသူ၏ အထုပ် ကို သိမ်းကာ ထိုသူကို ရဲကားနှင့် ဖမ်းဆောင်ခေါ်ဆောင်သွားတော့သည်။ […]