စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီး ၂ နှစ်အကြာတွင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့နယ် ၃၇ ခုကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေး အဖြစ်ကြေညာလိုက်သည်။ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာသည့် မြို့နယ်များတွင် တနင်္သာရီတိုင်းမှ ပုလောမြို့နယ်နှင့် တနင်္သာရီမြို့နယ်တို့ ပါဝင်ခဲ့သည်။ ယင်းမြို့နယ်များမှာ တိုက်ပွဲများ မကြာခဏဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်များ အားကောင်းသည့် ဒေသများလည်းဖြစ်သည်။ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာအပြီးတွင် ယင်းမြို့နယ်များ၌ တိုက်ပွဲများ ခပ်စိပ်စိပ်ဖြစ်ပွားလာပြီး တိုက်ပွဲများနှင့်အတူ နေအိမ်မီးရှို့မှုများလည်း ပိုမိုဖြစ်ပွားလာနေသည်။ စစ်ကောင်စီက စစ်အုပ်ချုပ်ရေးနှင့်အတူ ညမထွက်ရအမိန်လည်း ထုတ်ပြန်လိုက်ရာ ဒေသခံပြည်သူများမှာ အခက်အခဲ အကျပ်အတည်း ပိုမိုကြုံတွေ့လာကြရသည်။ ယင်းအခြေအနေများကို သိရှိနိုင်စေရန်အတွက် ယခုအပတ် ‘တနင်္သာရီပုံရိပ်’ အစီအစဉ်တွင် မေးမြန်းဖော်ပြအပ်ပါသည်။ “အခြေအနေက ပိုဆိုးလာတယ်။ တိုက်ပွဲတွေ နေ့တိုင်းဖြစ်လာနေတယ်” ပုလောမြို့နယ်၊ မင်းထိန်ရွာသားတစ်ဦး DW ။  မာရှယ်လောထုတ်ပြီးတဲ့နောက် ရွာမှာအခြေအနေ ဘယ်လိုရှိလဲ။ ဖြေ […]

စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့သည့်မှာ ၂ နှစ်ကျော်ရှိလာပြီဖြစ်သည်။ ယင်းကာလအတွင်း ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ ပိုမိုဖြစ်ပွားလာနေပြီး ဒေသအများစုတွင် တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားလာနေသည်။ တနင်္သာရီတိုင်းတွင်လည်း စီးပွားရေး လုပ်ငန်းအများစုရပ်တန့်နေသလို၊ တိုက်ပွဲများကြောင့် စစ်ဘေးရှောင်နေရသူ၊ လုံခြုံရေးအရ နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေထိုင်ရသူ အများအပြားရှိနေသည်။ ပဋိပက္ခဒေသအတွင်းရှိ ပြည်သူများမှာ အသက်ဘေး အချိန်မရွေးကျရောက်လာနိုင်သဖြင့် ကျီးလန့်စာစားနေထိုင် ကြရသည့်အပြင် စီးပွားရေး အခက်အခဲများ ပိုမိုကြုံတွေ့လာနေရသည်။ ယင်းအခြေအနေများကို သိရှိနိုင်စေရန်အတွက် နယ်ပယ်အသီးအသီးတွင် ရှိနေသူများကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းကာ ယခုအပတ် တနင်္သာရီပုံရိပ်အစီအစဉ်တွင် ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။ “အားလုံး ထိတ်ထိတ်လန့်လန့်နဲ့ပဲ နေနေရတယ်” သရက်ချောင်းမြို့နယ်၊ ပြင်းဖြူကြီးကျေးရွာမှ အမျိုးသမီးတစ်ဦး DW ။ အာဏာမသိမ်းခင်ကနဲ့ အာဏာသိမ်းပြီးကာလ စားဝတ်နေရေး၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ကျန်းမာရေးတွေစသဖြင့် ဘာတွေ ကွာခြားသွားလဲ။ ဖြေ ။ ကွာခြားတာကတော့ အစစအရာရာ […]

စစ်ကောင်စီတပ်က လုံခြုံရေးကြောင့်ဆိုကာ တံတားများရုတ်တရက်ပိတ်ကာ နာရီပေါင်းများစွာ ကြာအောင် စစ်ဆေးမှုများကြောင့် ပြည်သူများ အခက်အခဲများစွာ ကြုံတွေ့လာရသည်။ ယခုနောက်ပိုင်း တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်းရှိ မြို့များတွင် စစ်ကောင်စီက လုံခြုံရေးအကြောင်းပြကာ တံတားများ မကြာခဏပိတ်ဆို့ စစ်ဆေးမှုများရှိလာနေသည်။ ကျန်းမာရေးအတွက် အရေးပေါ်မြို့တက်ရမည့် လူနာများမှာ တံတားပိတ်သည်ကို ကြုံရပါက အသက်အန္တရာယ် ကျရောက်မည့် အခြေအနေသို့ပင် ရောက်ရှိသွားနိုင်သည်။ ယင်းသို့ပင် တိုက်ပွဲဖြစ်ဒေသများတွင် အစစ်အဆေးတင်းကျပ်ထားခြင်း၊ ရိက္ခာသယ်ဆောင်ခွင့် ကန့်သတ်ခြင်းများလည်း ပိုမိုပြုလုပ်လာရာ ဒေသခံများမှာ အခက်အခဲအကျပ်အတည်း ပိုမိုကျရောက် လျက်ရှိနေသည်။ ယင်းအခြေအနေများကို သိရှိနိုင်ရန်အတွက် ယခုအပတ် တနင်္သာရီပုံရိပ် အစီအစဉ်တွင် မေးမြန်းဖော်ပြလိုက်ပါသည်။ “လူတစ်ယောက် ဆယ်ပြည်ဝင် တစ်အိတ်ပဲပေးသယ်တယ်” ပုလောမြို့ဒေသခံ DW ။ ပုလောမြို့ကို ဝင်မယ်ဆိုရင် ဘယ်နေရာတွေမှာ စစ်ဆေးနေလဲ ဘာတွေကို အဓိကစစ်ဆေးလဲ။ ဖြေ ။ […]

စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုမှာ ၂ နှစ်နီးပါးရောက်ရှိလာချိန်တွင် ဒေသအများအပြားတွင် မတည်ငြိမ်မှု၊ ခိုး၊ဆိုး၊လုယက်၊ဓားပြတိုက်မှု၊ အသတ်ခံရမှု ဖြစ်စဉ်များ ဖြစ်ပွားနေသည်။ ပြည်သူလူထုမှာ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးပင် မရတော့ဘဲ မြင်မြင်ရာ ကြောက်နေရသည့် အခြေအနေကို ဆိုက်ရောက်လာသည်။ ယင်းအပြင် မတရားအနိုင်ကျင့်ခံရပါက မည်သည့်အဖွဲ့ကို တိုင်ရမည်ဆိုသည်ကိုပင် မသိကြတော့။ တရားဥပဒေဆိုသည်မှာ စာအုပ်ထဲတွင်သာ ရှိတော့သည်။ ပြည်သူလူထုမှာ ဘယ်အချိန် အလုခံရမလဲ၊ အသတ်ခံရမလဲ၊ တရားမဲ့စစ်ဆေးခံရမလဲ စသဖြင့် အကြောက်တရားဖြင့် နေနေရသလို ဖြစ်လာရင်လည်း ကံကိုပုံချကာ အံကြိတ်ခံနေကြရသည်။ ယင်းအခြေအနေများကို သိရှိနိုင်ရန်အတွက် ယခုအပတ်တနင်္သာရီပုံရိပ်အစီအစဉ်တွင် မေးမြန်းဖော်ပြအပ်ပါသည်။ “ကားသမားဘဝက အရင်ကထက်ပိုပြီး အသက်အန္တရာယ်နဲ့ နီးစပ်လာတယ်” ခရီးသည်တင်ကားသမားတစ်ဦး DW ။ ပထမဆုံး ရန်ကုန်ကို တစ်လ ဘယ်နှစ်ခေါက်ဆွဲနေရလဲ။ အဆင်ပြေရဲ့လားဆိုတာလေး ပြောပြပေးပါ။ ဖြေ ။ ဘယ်နှစ်ခေါက်ဆိုတာမျိုး […]

စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးချိန်မှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အောက်တိုဘာလကုန်အထိ တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် နေအိမ်၊ အဆောက်အအုံ ပေါင်း ၃၈၀၀၀ ကျော် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ကြောင်း ISP ။ Myanmar ၏ စစ်တမ်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ပြည်သူလူထု၏ နေအိမ်များကိုမီးရှို့မှုမှာ စစ်ကိုင်းတိုင်းနှင့် မကွေးတိုင်းတို့တွင် အများဆုံးဖြစ်နေရာမှ မြန်မာနိုင်ငံတောင်ဘက်အစွန်း တနင်္သာရီတိုင်းဘက်သို့ မီးရှို့မှုများ ကူးစက်လာနေသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလမှ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလကုန်အထိ တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်း အရပ်သားနေအိမ် ၁၈၈ လုံး မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံထားရသည်။ ယခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလကုန်ပိုင်းက ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ပုလောမြို့နယ် တိုရွာ၊ တန်းရှင်းရွာနှင့် သင်္ကန်းတောရွာ တိုက်ပွဲအတွင်း လူနေအိမ် အနည်းဆုံး ၆၉ လုံး  မီးရှို့ခံခဲ့ရသည်။ အရပ်သားနေအိမ် မီးရှို့မှုမှာ ပြည်သူလူထုကို အကြောက်တရား ဖြစ်ပေါ်လာစေရေးအတွက် ဗျူဟာတစ်ရပ်ချမှတ်ပြီး လုပ်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်မှုများလည်း ရှိနေသည်။ ကျေးလက်နေပြည်သူများမှာ နေအိမ်တစ်လုံးဖြစ်လာစေရေးအတွက် အနှစ်နှစ်အလလ […]

စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် စီးပွားရေးကျပ်တည်းမှု၊ စိတ်မလုံခြုံမှုနှင့် အနာဂတ်ပျောက်ဆုံးမှုများကြောင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတ်သေမှုများ ပိုများလာနေသည်။ တနင်္သာရီတိုင်းထဲတွင်လည်း ယင်းသို့သတ်သေသည့် ဖြစ်စဉ်များ ပိုများလာနေသည်။ သတ်သေမှုများတွင် ကြိုးဆွဲချသတ်သေမှု၊ မြက်သတ်ဆေးသောက်သေဆုံးမှု၊ တံတားပေါ်က ခုန်ချမှု စသဖြင့် ပုံစံမျိုးစုံဖြင့် သတ်သေမှုများ ဖြစ်ပွားနေခြင်းဖြစ်သည်။ ယင်းကြောင့် ယခုအပတ် တနင်္သာရီပုံရိပ်အစီအစဉ်တွင် သတ်သေမှုဖြစ်ပွားရသည့် အခြေအနေများကို မေးမြန်းဖော်ပြအပ်ပါသည်။ “ရေတွင်းထဲလည်း ခုန်ချခဲ့ဖူးတယ်” သတ်သေဖို့ကြိုးစားခဲ့တဲ့ CDM ကျောင်းဆရာမတစ်ဦး DW ။ ဘယ်လိုအခြေအနေကြောင့် သတ်သေဖို့ ကြိုးစားတဲ့အထိဖြစ်ရတာလဲ။ ဖြေ ။ အကြောင်းအမျိုးမျိုးပေါ့။ အိမ်ထောင်ရေး စားဝတ်နေရေး၊ အစစအရာရာပါပဲ ပြန်ပြောပြရင် စကားလုံးတောင်မရှိတော့ပါဘူး။ အဲဒီအချိန်တုန်းက အဲဒီအခက်အခဲကနေ လွတ်မြောက်ဖို့ပဲတွေးတယ်။ တစ်နာရီပြီး တစ်နာရီ။ တစ်နေ့ပြီး တစ်နေ့ပေါ့။ တော်တော်လေးလည်း ကြောက်စရာကောင်းပါတယ်။ ဘဝမှာတစ်ခါမှ […]

တနင်္သာရီတိုင်းတွင် ခရီးသွားလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်စတင်နိုင်ရန် စစ်ကောင်စီက ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်နေသည်။ မြိတ်နှင့် ကော့သောင်းတွင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းအချို့ ပြန်စနေပြီဖြစ်သော်လည်း ထားဝယ်ခရိုင်တွင်မူ ခရီးသွားလုပ်ငန်းများ ရာနှုန်းပြည့်ရပ်တန့်နေဆဲဖြစ်သည်။ ထားဝယ်ခရိုင်မှာ တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်း အာဏာရှင်စနစ်ကို အပြင်းထန်ဆုံး တော်လှန်နေသဖြင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားမှု အများဆုံးဒေသတစ်ခုဖြစ်ပြီး ခရီးသွားလုပ်ငန်းများလည်း ရာနှုန်းပြည့်ရပ်နားနေခြင်းဖြစ်သည်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းများ အခြေအနေကို သိရှိနိုင်စေရန် ယခုအပတ် တနင်္သာရီ ပုံရိပ်အစီအစဉ်တွင် ဖော်ပြအပ်ပါသည်။ “နယ်မြေတစ်ခု မအေးချမ်းရင် ဘယ်သူမှ စွန့်စားပြီးမလာကြဘူး” ထားဝယ်မြို့က ခရီးသွားဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦး DW ။ အစ်ကိုတို့ ကုမ္ပဏီအကြောင်းလေး အရင်ဆုံးပြောပြပေးပါ။ ဖြေ ။ အရင်ကဆိုရင် ကော့သောင်းကနေ ထားဝယ်အထိ ခရီးသွား ဝန်ဆောင်မှုတွေ ပေးတယ်။ ကော့သောင်းနဲ့ မြိတ်ဆိုရင် ကျွန်းတွေကိုပို့ပေးမယ်။ ထားဝယ်မှာဆိုရင် ပင်လယ်ခရီးသွား လုပ်ငန်းရှိမယ်။ ရှင်ကိုးရှင်ဘုရားဖူးပို့တာရှိမယ်။ DW ။ […]