ဆေးပညာပိုင်းဆိုင်ရာ တည်းဖြတ်သူ- Dr. Phyo Wai Lynn| ရေးသားသူ- Aye Thi Mon ကိုဗစ်ကြောင့် အိပ်မပျော်တာ ညတိုင်းလိုလို ဖြစ်လာပြီ။ ခေါင်းကလည်း မကြည်ဘူး။ အိပ်လို့ကလည်း မပျော်ဘူး ဖြစ်နေပြီလား။ အခုကာလမှာ လူတိုင်း လိုလို စိတ်ဖိစီးလာတယ်။ တစ်နေ့တစ်နေ့ စိုးရိမ်စရာတွေ တွေးရင်း အိပ်မပျော်တာက လူတိုင်းလိုလို ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ပြဿနာပါ။ ညနေစောင်းလာရင်ကို ဖျားသလိုလို ကိုယ်ပူသလိုလို ဝမ်းနည်းသလိုလို စိတ်ပူ သလိုလို ခံစားရရင်း အိပ်ရာထဲသာ အချိန် ကျလို့ ဝင်လိုက်တယ်၊ အိပ်မပျော်ဘဲ လူးလှိမ့်နေရင်း မိုးလင်းနေတဲ့ ရက်တွေက လူတိုင်း ကြုံတွေ့နေရတဲ့ ကိုဗစ်ကာလ စိတ်ဖိစီးမှုပါ။ အိပ်ရေးကပျက်တော့ အစားကမဝင်၊ စိတ်ကတိုနဲ့ စိတ်ရော ကိုယ်ပါ တအား […]

ခုတလော ဟိုဟာတွေ့လည်း လိုက်ရှူ၊ ဒီဟာလေးဆိုလည်း လိုက်ရှူ၊ အနံ့ လေးရမှပဲ စိတ်ချမ်းသာတော့တယ်။ ဘာကြောင့်လဲ။ အနံ့ပျောက်တာက ကိုဗစ်ရဲ့ လက္ခဏာ တစ်ခုဖြစ်နေလို့ပါ။ တချို့ဆို ဘာလက္ခဏာမှ ထူးထူးခြားခြား မခံစားရ၊ ဖျားလည်း မဖျားဘဲ အနံပျောက်တာတစ်မျိုးနဲ့ပဲ ကိုဗစ်ရောဂါပိုး ရှိနေတာပါ။ တချို့ကလည်း အနံ့သိပ် မရတော့တာနဲ့ ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီလားဆိုပြီး သိချင်ကြပါတယ်။ ဒါလေးတွေကို ဖြေပေးသွားမှာပါ။ ဘာကြောင့် အနံ့မရတော့တာလဲ။ဆဲလ်တွေ၊ မျိုးဗီဇအကြောင်းတွေ ပြောမှာဖြစ်လို့ နည်းနည်းတော့ ရှုပ်ထွေး ပါတယ်။ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးက ဆဲလ် တွေထဲဝင်ပြီး ကူးစက်ဖို့ဆိုရင် ACE-2 receptor လေး လိုပါတယ်။ TMPRSS2 ဆိုတဲ့ ပရိုတိန်းလေးရောပေါ့။ ဒီပစ္စည်း နှစ်ခုက နေရာတော်တော်များများမှာ ရှိပါတယ်။ နှာခေါင်း၊ လည်ချောင်းနဲ့ လေပြွန်အပေါ်ပိုင်းတွေမှာ ပိုတွေ့ရပါတယ်။ […]

ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ထွက်/ မထွက်နှင့် ပတ်သက်ပြီး လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာများတွင် သတင်းအမှားများ မကြာခဏ ထွက်ပေါ်လေ့ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်မှု နောက်ဆုံးအခြေအနေနှင့် ပတ်သက်ပြီး ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီး ဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်ကို ကောက်နုတ် ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။ ကာကွယ်ဆေးအသစ် တစ်မျိုးမျိုးကို စတင်အသုံးပြုနိုင်ရန်အတွက်-၁) ကာကွယ်ဆေး၏ သက်ဆိုင်ရာရောဂါကို ကာကွယ်နိင်သော အာနိသင် ရှိ /မရှိ၊၂) လုံလောက်သော ပဋိပစ္စည်း ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်စွမ်း ရှိ /မရှိ၊၃) ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးမရှိဘဲ ဘေးအန္တရာယ်ကင်း၍ လုံခြုံစိတ်ချရမှု ရှိ /မရှိ၊၄) ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ကာကွယ်မှုပေးနိုင်သည့် အချိန်ကာလ၊၅) ထိုးနှံ /တိုက်ကျွေးရမည့် ကာကွယ်ဆေးပမာဏနှင့် အကြိမ်အရေအတွက်၊၆) ဓာတ်ခွဲခန်းတွင်သာမက လက်တွေ့အပြင်လောက၌ အသုံးပြုရာတွင်လည်း ထိရောက်စွာကာကွယ်နိုင်သည့် အစွမ်းအာနိသင် ရှိ /မရှိ၊စသည့်တို့ကို […]

ကိုယ်ဝန်ပဋိသန္ဓေတည်ချိန်ကနေ လေးအသက် ၂ နှစ်အထိကာလကို “ဘဝအစ ရက်ပေါင်းတစ်ထောင်” ဟုခေါ် သည်။ ရက်တစ်ထောင်ကာလအတွင်း ကလေးဦးနှောက်သည် ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ဖွံ့ဖြိုးတာကြောင့် ဤကာလအတွင်း အာဟာရလိုအပ်ချက်ကို ပြည့်မီအောင် ဖြည့်ဆည်းနိုင်ပါက ကလေးဟာ စံမီ ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးပြီး၊ ဥာဏ်ရည်မြင့်မားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရက်တစ်ထောင်ကာအတွင်း အာဟာရပြည့်ဝအောင်-၁) ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် အစာမျိုးစုံကို ပိုစားပေးရပါမယ်။ နို့တိုက်မိခင်ဟာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်ကထက် ပိုစားပေး ရပါမယ်။၂) ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းကပေးတဲ့ ဗီတာမင်နှင့် သတ္တုဓာတ်တွေ ပါဝင်တဲ့ ဆေးများကို ညွှန်ကြားတဲ့အတိုင်း ပုံမှန် သောက်ပေးရပါမယ်။၃) မွေးပြီးတစ်နာရီအတွင်း စောနိုင်သမျှ စောစော မိခင်နို့(နို့ဦးရည်) စတိုက်ပေးရပါမယ်။၄) ကလေးအသက် ၆ လအထိ မိခင်နို့ တစ်မျိုးတည်းကိုသာ တိုက်ရပါမယ်။၅) အသက် ၆ လပြည့်မှစပြီး သန့် ရှင်းပြီး […]

ကွာရန်တင်း(ကျူ)ကာလ ၁၄ ရက် ပြည့်ပြီး နောက်ထပ် ၇ ရက်အတွင်း ကိုယ့်အတွက် ပိုမိုစိတ်ချရစေရန်နှင့် အခြားသူတွေဆီက ကိုယ့်ကို (ဒါမှမဟုတ်) ကိုယ့်ဆီကနေ မိသားစုဝင်တွေ/ အခြား သူတွေဆီကို ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပိုးကူးစက် တာမျိုး မရှိစေဖို့ ဒီအချက်တွေကို တိတိကျကျ လိုက်နာဆောင်ရွက်ပါ။ ၁) ကျူစခန်းမှ ပြန်လာမယ့်သူများကို လာခေါ်တဲ့အခါ လူအများအပြားနဲ့ လာခေါ်တာ၊ ပွေ့ဖက်နှုတ်ဆက်တာမျိုး လုံးဝမပြုလုပ်ရပါ။ ၂) ကိုယ့်နေအိမ်သို့ ပြန်မယ့်သူများကို လာခေါ်တဲ့အခါ ခွဲစိတ်ခန်းသုံးပါးစပ်နှင့် နှာခေါင်းစည်းဖြင့် ပါးစပ်နှင့် နှာခေါင်းကို မဖြစ်မနေလုံခြုံအောင် ဖုံးအုပ်ပါ။ နှာချေ၊ ချောင်းဆိုးရာမှာ တစ်ရှူး အသုံးပြုပါ။ အသုံးပြုပြီးသော တစ်ရှူးကို အမှိုက်ပုံးထဲ စနစ်တကျ စွန့်ပစ်ပါ။ ၃) နေအိမ်သို့ပြန်ရာမှာ ဖြစ်နိုင်ပါက မှန်အလုံပိတ်ထားတဲ့ ယာဉ်များနှင့် […]

ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်သည် မိခင်နှင့် မွေးဖွားလာမည့်ကလေးအတွက် အရေးကြီးသောကာလ ဖြစ်ပါတယ်။ မိခင်ရောကလေးပါ ကျန်းမာသောဘဝရရှိစေဖို့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တိုင်း သတ်မှတ်အချိန်များတွင် ပုံမှန်အနေနဲ့ ကိုယ်ဝန် ဆောင်စောင့်ရှောက်မှု (၈)ကြိမ် (မဖြစ် မနေ အနည်းဆုံး ၄ ကြိမ်) ခံယူရန် လိုအပ်ပါတယ်။ မဖြစ်မနေ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စောင့်ရှောက် မှု (၄) ကြိမ် ခံယူရမယ့်အချိန်များမှာ(၁) ပထမအကြိမ်- ကိုယ်ဝန်ရှိမှန်း သိလျှင်သိချင်း (ကိုယ်ဝန် ၁၂ ပတ် အောက်)(၂) ဒုတိယအကြိမ်- ကိုယ်ဝန် (၆)လမှ (၇)လအတွင်း(၃) တတိယအကြိမ်- ကိုယ်ဝန် (၈)လအတွင်း(၄) စတုတ္ထအကြိမ်- ကိုယ်ဝန် (၉)လအတွင်းကိုယ်ဝန်ဆောင်စောင့်ရှောက်မှု ခံယူ ခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးများမှာ(၁) မိမိတွင်ရှိသော ရောဂါများအား ကြိုတင်သိရှိနိုင်ခြင်း (ဥပမာ- သွေးတိုးခြင်း၊ သွေးအားနည်းခြင်း)(၂) ဖြစ်ပွားနေသောရောဂါများအား အချိန်မီကုသနိုင်ခြင်း (ဥပမာ- […]

သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာသည် ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်သော ရောဂါဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ အမျိုးသမီးများတွင် ဖြစ်ပွားသော ကင်ဆာရောဂါများအနက် ဒုတိယအများဆုံး တွေ့ရှိရသည့် ရောဂါ ဖြစ်ပါသည်။ သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာရောဂါသည် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည့် (Human Papilloma Virus – HPV) ကြောင့် အဓိကဖြစ်ပွားပြီး အသက်ငယ်ရွယ်စဉ် စောစီးစွာအိမ်ထောင်ပြုခြင်း/ လိင်ဆက်ဆံခြင်း၊ လိင်ဆက်ဆံဖော်များခြင်း၊ လိင်နှင့်ပက်သက်သောရောဂါများ ကူးစက်ခံရခြင်းနှင့် မိန်းမကိုယ်နှင့် သားအိမ်ခေါင်းတွင် ကြွက်နို့/ရေယုန်ပေါက် ခြင်းစသည်တို့ကြောင့် ကူးစက်ဖြစ်ပွား နိုင်ပါသည်။ ရောဂါလက္ခဏာများမှာ မိန်းမကိုယ်မှ အဖြူဆင်းခြင်း၊ ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ သွေးဆင်းခြင်း၊ ဆီးစပ်နှင့် ခါး နာကျင် ကိုက်ခဲခြင်း၊ ဆီးတွင်းသွေးပါခြင်း၊ ဆီးသွားရခက်ခဲခြင်း၊ လိင်ဆက်ဆံမှု ပြုပြီးပါက သွေးဆင်းခြင်းနှင့် နာကျင်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။ ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းနည်းလမ်းများမှာ-(၁) သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း၊(၂) သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာ အကြို အဆင့်ကို စောစီးစွာသိရှိရန် […]

အစားအသောက်ထပ်ဖြည့်ပစ္စည်း (food additive) ဆိုသည်မှာ အစားအသောက်၏ တာရှည်ခံမှု၊ လတ်ဆတ်မှု၊ အရသာ၊ အသွင်အပြင်၊ အရောင်အဆင်းတို့ကို ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် အမြင်အားဖြင့် ပိုမို ကောင်းမွန်စေရန် အသုံးပြုသော ပစ္စည်းများကို ဆိုလိုပါသည်။ ထိုပစ္စည်းများသည် အာဟာရတန်ဖိုးမရှိသည့်အပြင် အများအားဖြင့် ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေသော ဆိုးကျိုးများသာဖြစ်စေပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အများဆုံးတွေ့ရသော အန္တရာယ်ရှိသည့် အစားအသောက် ထပ်ဖြည့်ပစ္စည်းများမှာ စားသုံးရန်မသင့်သည့် ဓာတုဆိုးဆေးများနှင့် တာရှည်ခံဆေးများ ဖြစ်ပါသည်။ အသုံးများသော စားသုံးရန်မသင့်သည့် ဓာတုဆိုးဆေးများမှာ Auramine O (အဝါရောင်- လက်ဖက်များတွင် အသုံးပြု)၊ Rhodamine B (အနီရောင်- ငါးပိတွင်အသုံးပြု)၊ Sudan Dyes (အနီရောင်- ငရုပ်သီးမှုန့်နှင့် အရောင်တင် မှုန့်တွင်အသုံးပြု)၊ Orange II (လိမ္မော် ရောင်- ငရုပ်သီးမှုန့်နှင့် […]