BREAKING
January 22, 2025

Fact Check

အသက် ၆ လ အောက်ကလေးတွေကို ကတုံး တုံးပေးတဲ့ အယူအဆအမှား

Dawei Watch

September 22, 2023

အသက် ၆ လအောက် ကလေးငယ်တွေကို ဆံပင်သန်စေဖို့၊ ပူလို့၊ ဝမ်းတွင်းဆံပင်ဖြစ်လို့ စတဲ့ အကြောင်းပြချက်တွေနဲ့ ကတုံး တုံးပေးနေကြတာဟာ လွဲမှားနေတဲ့အယူအဆဖြစ်ပါတယ်။ မွေးဖွားလာတဲ့ ကိုယ့်ရင်သွေးလေးတွေကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံစင်လုံးချောလေးတွေဖြစ်ချင်ကြတာ ဖေဖေ၊ မေမေတိုင်းရဲ့ ဆန္ဒပါပဲ။ မွေးမွေးချင်းကလေး ဆံပင်လေး မသန်ရင်တောင် ဖေဖေ၊ မေမေတွေ စိတ်မချမ်းကြတော့ပါဘူး။ အဲဒီလိုအချိန်မျိုးမှာ ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာရှိတဲ့ မိတ်ဆွေကဖြစ်ဖြစ်၊ ဆွေမျိုး၊ မိဘ အသိုင်းအဝိုင်းကပဲဖြစ်ဖြစ် အကြံပေးတဲ့အတိုင်း လိုက်လုပ်မိကြလေ့ရှိပါတယ်။ ဆေးပညာအကြောင်း၊ နုနယ်သေးတဲ့ကလေးတွေရဲ့ အရေပြားအကြောင်းစတာတွေကို နားမလည်တော့ စေတနာနဲ့ အကြံပေးကြတာဖြစ်ပေမယ့် ကလေးအတွက်က ဝေဒနာဖြစ်သွားစေနိုင်ပါတယ်။ ၆ လအောက် ကလေးတွေကို ကတုံး တုံးပေးတာတွေ မလုပ်သင့်တဲ့အကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့ ပြောဆို ရေးသားထားမှုတွေကို ကိုးကားပြီး ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။ ကတုံး တုံးတာက ဆံပင်သန်စေတယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆအမှား။ […]

ပုလောမှာ ရွာသားတွေဖမ်းဆီးခံရတာကို PDF တစ်ရာကျော်ကျတယ်လို့ ပုံဖော်သတင်းမှားဖြန့်

Dawei Watch

September 18, 2023

တနင်္သာရီတိုင်း၊ ပုလောမြို့နယ်မှာ PDF တပ်ဖွဲ့ဝင် တစ်ရာကျော် ကျဆုံးတယ်လို့ တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်တချို့မှာ သတင်းဖြန့်ဝေနေကြပါတယ်။ “ဘွတ်ကင်မွင်းခါးစာရင်း” ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ “တနင်္သာရီ၊ ပုလော (၁၀၀) ဦး” လို့ “Truth Media” နာမည်နဲ့ တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်ကနေ စက်တင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီ ၃၉ မိနစ်မှာ စတင်ဖြန့်ဝေပါတယ်။ ဒီဖြန့်ဝေချက်ကို “Snow Queen” နာမည်နဲ့ တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်က ကူးယူပြီး ည ၈နာရီ ၅၄ မိနစ်မှာ ထပ်ဆင့်ဖြန့်ဝေ ပါတယ်။ စက်တင်ဘာလ ၁၇ ရက်အထိ အဲဒီတယ်လီဂရမ်ချန်နယ် ၂ ခုမှာ ဖော်ပြထားဆဲဖြစ်ပါတယ်။ Truth Media ရဲ့ ဖော်ပြချက်ကို စက်တင်ဘာလ ၁၇ ရက်အထိ […]

NGO အလုပ်ခေါ်တယ်ဆိုပြီး ထိုင်းရောက်မြန်မာတွေကို ပစ်မှတ်ထားလိမ်လည်

Dawei Watch

September 10, 2023

ဘန်ကောက်အခြေစိုက် NGO မှာ အလုပ်လုပ်ရမယ်၊ လစာကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ မက်လုံးတွေပေးပြီး ထိုင်းနိုင်ငံရောက် မြန်မာတွေကို ပစ်မှတ်ထားလိမ်လည်တာတွေ တွေ့ရှိနေရပါတယ်။ မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေကို ကျန်းမာရေးအသိပညာပေးရမယ်၊ အခြေခံလစာ ဘတ် ၁၇၀၀၀ ရမယ့်အပြင် နေစရိတ် စားစရိတ်ငြိမ်း စီစဉ်ပေးမှာဖြစ်ပြီး ရုံးကနေ ပေးထားတဲ့ ကွန်ဒိုတိုက်ခန်းမှာ နေထိုင်ရမယ်ဆိုတဲ့ မက်လုံးပေးစည်းရုံးရေးသားပြီး လိမ်လည်နေတာပါ။ ထိုင်းရောက် မြန်မာတွေ တစ်စုတစ်စည်းတည်းရှိတဲ့ Facebook Group တွေထဲမှာ အကောင့်တုတွေနဲ့ အလုပ်ခေါ်စာ ကြော်ငြာတင်ပြီး စည်းရုံးနေကြတာပါ။ လျှောက်ထားသူတွေဆီကနေ လျှောက်လွှာကြေးတွေ တောင်းပြီး လိမ်လည်နေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ထပ်ခါထပ်ခါ လိမ်ဖို့ကြိုးပမ်းနေတာတွေ့ရတယ်။ ဒီလို လိမ်လည်တာကို Dawei Watch က တွေ့ရှိတာက အခု ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလကုန်ပိုင်းမှာပါ။ ‘Lwin Yati Hnin […]

သတိထားရမယ့် ချေးငွေအကြောင်းပြငွေကြေးလိမ်လည်မှု

Dawei Watch

September 9, 2023

ဆိုရှယ်မီဒီယာ Facebook ပေါ်မှာ နည်းမျိုးစုံသုံးပြီး လိမ်လည်နေတာတွေထဲမှာ ချေးငွေအကြောင်းပြ ငွေကြေးလိမ်လည်မှုလည်းတစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်ပါတယ်။ အသေးစားချေးငွေတွေ ထုတ်ချေးပေးနေတယ်လို့ ရေးသားဖြန့်ဝေနေတာတွေဟာ အမှန်တကယ် ချေးငွေထုတ်ချေး ပေးနေတာ မဟုတ်ဘဲ ငွေကြေးလိမ်လည်နေတာပဲဖြစ်တယ်ဆိုတာကို Dawei Watch ရဲ့ အချက်အလက် စစ်ဆေးချက်တွေအရ တွေ့ရှိရပါတယ်။ အကောင့်တု၊ Page အတုတွေ ဖန်တီးပြီးလိမ်လည်တာ။ ငွေကြေးလိမ်လည်သူတွေဟာ Facebook ပေါ်မှာ “အသေးစားငွေချေးလုပ်ငန်း” လို့ နာမည်တပ်ပြီး နာမည်ကြီး ပြည်တွင်းပုဂ္ဂလိကဘဏ်နာမည်တွေ၊ ထင်ရှားတဲ့လူပုဂ္ဂိုလ်နာမည်တွေ ရုပ်ပုံတွေ၊ ထင်ရှားတဲ့ ရွှေဆိုင်နာမည်တွေကို အသုံးပြုပြီး Facebook Page တွေ ဖန်တီးထားလေ့ရှိပါတယ်။ ဥပမာ KBZ ဘဏ် အသေးစားချေးငွေလုပ်ငန်း၊ ကမ္ဘာ့ရတနာဘဏ်ချေးငွေလုပ်ငန်း၊ 29 ရတနာချေးငွေလုပ်ငန်း စတဲ့ နာမည်ကိုတွေကိုသုံးပြီး Page အတုတွေ ဖန်တီးထားကြတာပါ။ Page […]

ရေး-ထားဝယ်ကားလမ်းမှာ PDF တွေ ဆက်ကြေးကောက်နေတယ်ဆိုတဲ့အပေါ် စိစစ်ချက်

Dawei Watch

August 31, 2023

ရန်ကုန်-ထားဝယ် ကားလမ်းပေါ်က ရေး-ထားဝယ်လမ်းပိုင်းမှာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် PDF တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက ခရီးသွားကားတွေဆီကနေ ဆက်ကြေးကောက်နေတယ်လို့ ဩဂုတ်လဆန်းပိုင်းတွင် တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်တချို့မှာ ရေးသားနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီလို ဖော်ပြချက်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေနဲ့ အချက်အလက်တွေကို Dawei Watch က စိစစ်ကြည့်တဲ့အခါ သတင်းမှားဆိုတာကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဩဂုတ်လ ၈ရက် ညနေပိုင်းက မော်လမြိုင်-ရေး-ထားဝယ် ပြည်ထောင်စုကားလမ်းပေါ်မှာ ဖြတ်သန်းသွားလာနေကြတဲ့ ခရီးသွားယာဉ်တွေကို PDF တောင်ညိုစစ်ကြောင်းက လက်နက်ပြခြိမ်းခြောက် ငွေကောက်နေတယ်လို့ ‘အသန်း’ အမည်ရ တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်မှာ ဩဂုတ်လ ၉ ရက်နေ့က ဖော်ပြပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ ‘snow queen’ အမည်ရ တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်ကလည်း မော်လမြိုင်-ရေး-ထားဝယ်လမ်းပိုင်းမှာ PDF တွေ ဆက်ကြေးကောက်ခံနေတဲ့ မြင်ကွင်းဆိုပြီး ဩဂုတ်လ ၉ ရက်နေ့မှာပဲ ဖော်ပြပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ […]

ထားဝယ် ဝကုန်းရွာမှာ အရပ်သားတွေဖမ်းဆီးခံရတာကို PDF ဖမ်းမိတယ်လို့ ပုံဖော်သတင်းမှားဖြန့်

Dawei Watch

August 18, 2023

တနင်္သာရီတိုင်း၊ ထားဝယ်ခရိုင်၊ ထားဝယ်မြို့နယ်၊ ဝကုန်းကျေးရွာမှာ ဩဂုတ်လ ၁၆ ရက်က ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် (PDF) တပ်ဖွဲ့ဝင်နှစ်ဦး ဖမ်းမိထားကြောင်း တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်မှာ ဖြန့်ဝေနေကြပါတယ်။ ဒီဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ Dawei Watch က အချက်အလက် စိစစ်ကြည့်ချိန်မှာ အရပ်သားတွေဖမ်းဆီးခံရတာကို PDF အဖြစ် ပုံဖော်ပြီး သတင်းအမှားဖြန့်ဝေနေတယ်ဆိုတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။   Truth Media တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်က ဩဂုတ်လ ၁၆ ရက်နေ့မှာ “ထားဝယ်မြို့နယ်၊ ထားဝယ်-ထီးခီးကားလမ်း၊ ဝကုန်းရွာ PDF ထောက်ပို့၊ KNLA ငပွေးနှစ်ဦး ဖမ်းဆီးရမိပြီး ခေါင်းစွပ်အုပ်၊ နောက်ပြန် ကြိုးတုပ် ထားတယ်ဟု ကနဦးသိရသည်” လို့ ရေးသားဖော်ပြတာပါ။ ဩဂုတ်လ ၁၆ ရက် နှင့် ၁၇ ရက် နှစ်ရက်အတွင်း […]

ဒေသခံတွေဖမ်းဆီးခံထားရချိန် နဘုလယ်ဒေသမှာ PDF ၁၀ကျော်ကျတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းမှားဖြန့်ဝေ

Dawei Watch

August 14, 2023

တနင်္သာရီတိုင်း ထားဝယ်ခရိုင် ရေဖြူမြို့နယ် နဘုလယ်ဒေသမှာ ဩဂုတ်လ ၁ဝရက်က ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် (PDF) တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၁ ဦး ကျဆုံးတယ်လို့ တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်တချို့မှာ ဖြန့်ဝေနေကြပါတယ်။ Dawei Watch က အဲဒီဖြစ်စဉ်ကို အချက်အလက် စိစစ်ကြည့်တဲ့အခါ သတင်းအမှားဖြန့်ဝေမှုသာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို စိစစ်တွေ့ရှိပါတယ်။ စတင်ဖြန့်တဲ့ Truth Media တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်မှာ “ေ-ြးသစ်ကင်စာရင်း” ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ “ရေဖြူ နဘူးလယ် (၁၁) ကင်” ဆိုတဲ့ စာသားအပြင် တခြားတိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်တွေရဲ့ မြို့နယ်တွေက PDF ကျဆုံးစာရင်း အရေအတွက်ကို ရေးသားဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအကြောင်းအရာကို ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်ကနေ ဩဂုတ်လ ၁၃ ရက်နေ့အထိ ၃ရက်အတွင်း ကြည့်သူ 9,900 ကျော်အထိရှိပြီး Reaction ပြုလုပ်ထားသူ ၁၀၀ ရှိပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက နဘုလယ်ဒေသကိုစစ်ကြောင်းထိုး စစ်ကောင်စီတပ်က ထားဝယ်အထူးစီးပွားဇုန်တည်ရှိတဲ့ နဘုလယ်ဒေသကို ဇူလိုင်လ ဒုတိယအပတ်ကစပြီး ဇူလိုင်လကုန်အထိ စစ်ကြောင်းထိုးခဲ့တယ်လို့ စစ်ဘေးရှောင်နေရတဲ့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။ ဩဂုတ်လပထမအပတ်မှာ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှု မရှိပေမယ့် ဩဂုတ်လ ၈ ရက်မှာတော့ စစ်ကောင်စီတပ်က နဘုလယ်ဒေသကို စစ်ကြောင်းသုံးကြောင်းနဲ့ တကျော့ပြန် စစ်ကြောင်းထိုးလာခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒေသခံတွေ ဖမ်းဆီးခံရ ဩဂုတ်လ ၁၀ ရက်နေ့မှာ စစ်ကောင်စီစစ်ကြောင်းဟာ နဘုဘယ်ဒေသ ခမောင်းချောင်းရွာနဲ့ ကပ်လျက်တည်ရှိတဲ့ ကုန်းသာယာအင်းရွာအနီးမှာ မိုင်းနင်းမိတယ်လို့ ဒေသခံတချို့က ပြောပါတယ်။ အဲဒီလို မိုင်းနင်းမိတဲ့ နောက်မှာတော့ ဒေသခံ ၁၀ဦးထက်မနည်းကို လူသားဒိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုဖို့ စစ်ကြောင်းနဲ့အတူ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဖမ်းဆီးခံရသူတွေဟာ ပြန်လည် မလွတ်မြောက်သေးဘူးလို့ ဒေသခံတွေက ပြောဆိုကြပါတယ်။ နှစ်ဖက်ထိတွေ့ ပစ်ခတ်မှုမရှိ ကုန်းသာယာအင်းရွာအနီးမှာ စစ်ကောင်စီတပ် မိုင်းနင်းမိချိန်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်က ပစ်ခတ်တာတွေလုပ်ခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေက ဆိုပါတယ်။ ဖြစ်ဖြစ်ချင်းမှာ နှစ်ဖက်ပစ်ခတ်တယ်လို့ သတင်းထွက်ခဲ့ပေမယ့် နောက်ပိုင်းပြန်လည် စိစစ်တဲ့အခါ နှစ်ဖက် ပစ်ခတ်တာမဟုတ်ဘူးလို့ဒေသခံတွေကို ပြောဆိုချက်အရ သိရပါတယ်။ ဒေသတွင်းလှုပ်ရှားနေတဲ့ ဗထူးစစ်ကြောင်းက တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးကလည်း ဩဂုတ်လ ၈ ရက်ကနေ ၁၃ ရက်အထိ နဘုလယ်ဒေသတွင် စစ်ကောင်စီတပ် စစ်ကြောင်းနဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်တို့ တစ်ကြိမ်မှ ထိတွေ့ပစ်ခတ်တာ မရှိသေးလို့ အတည်ပြုပါတယ်။ ဗထူးစစ်ကြောင်းဟာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေ ပူးပေါင်းထားတဲ့ ပူးပေါင်းစစ်ကြောင်းတစ်ကြောင်းဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ဖက်ထိတွေ့ပစ်ခတ်မှုလည်း မရှိတာကြောင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေလည်း ကျဆုံးတာမရှိဘူးလို့ ဗထူးစစ်ကြောင်းတာဝန်ရှိသူက အတည်ပြုပါတယ်။ စစ်ဘေးရှောင်နေရတဲ့ နဘုလယ်ဒေသခံတွေကလည်း ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင်တွေ ကျဆုံးတဲ့သတင်း အခုရက်ပိုင်းထဲ မကြားရဘူးလို့ ပြောဆိုကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် တယ်လီဂရမ်ချယ်နယ်မှာဖြန့်ဝေနေတဲ့ နဘုလယ်ဒေသမှာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၁ဦး ကျဆုံးတယ်ဆိုတာဟာ လုံးဝမှားယွင်းနေတာကို စိစစ်တွေ့ရှိရပါတယ်။ Dawei Watch ရဲ့ သုံးသပ်ချက် နဘုလယ်ဒေသကို စစ်ကောင်စီတပ်က စစ်ကြောင်းထိုးရှာဖွေနေသည်မှာ မှန်ကန်ပေမယ့် ဩဂုတ်လ ၁၃ ရက်အထိ နှစ်ဖက်ထိတွေ့ပစ်ခတ်မှုဖြစ်တာမျိုး မရှိသေးပါဘူး။  ဒါ့အပြင် ဒေသခံ ၁၀ ဦးကို စစ်ကောင်စီတပ်က ဖမ်းဆီးသွားပြီး ပြန်မလွတ်သေးတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီလို အခြေအနေမှာ တယ်လီဂရမ်ချယ်နယ်တွင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၁ဦးကျဆုံးတယ်လို့ အချိန်ကိုက် သတင်းမှား ဖြန့်ဝေနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ စာဖတ်သူတွေအနေနဲ့ အကြောင်းအရာတစ်ခု ပျံ့နှံ့မှုများလာတိုင်း ချက်ချင်း မယုံကြည်ဘဲ ယုံကြည်ရတဲ့ သတင်းဌာနတွေ၊ ဒေသခံတွေနဲ့ Fact- Check ဌာနတွေက စစ်ဆေးပေးမှုကို စောင့်ကြည့်စုံစမ်း ဖတ်ရှုပြီးမှ ယုံကြည်ဖို့ အကြံပြုလိုပါတယ်။

အသက် ၆ လအောက်ကလေးကို ထမင်းကျွေး၊ ရေတိုက်လို့ရတယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆအမှား 

Dawei Watch

August 11, 2023

အသက် ၆ လအောက် ကလေးတွေကို ထမင်းတွေကျွေး၊ ရေတိုက်ကြတာဟာ လွဲမှားနေတဲ့ ရှေးရိုးစွဲအယူအဆတစ်ခုပါပဲ။

 ကလေးက သေးလို့ ထမင်းအတင်းကျွေးခိုင်းသူက ကျွေးခိုင်း။ ရေဆာနေလိမ့်မယ် ရေလည်းတိုက်လို့ တိုက်တွန်းသူက တိုက်တွန်း။ ကလေးအသက် ၆ လမပြည့်သေးဘဲ ဒါတွေ မလုပ်ရဘူးလို့ ဆရာဝန်တွေက သေသေချာချာမှာထားပြီးသား။ ဒါပေမဲ့လည်း မရ။

 ကလေးက အခုမှမွေးကာစ နုနုဖတ်ဖတ်လေး။ လူကြီးတွေလုပ်တာ အကုန်လိုက်လုပ်ခိုင်းနေတဲ့ လူကြီး မိဘတွေနဲ့ သားဦးဖေဖေ၊ မေမေတို့ အိမ်တွင်းတိုက်ပွဲလေး မကြာမကြာ ဆင်နွှဲရလေ့ရှိတယ်။

 ကလေးတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကျန်းမာရေးအယူအဆအလွဲအမှားတွေ များစွာထဲက အသက် ၆ လအောက် ကလေးတွေကို ထမင်းကျွေးတာ၊ ရေတိုက်တာက လွဲမှားနေတယ်ဆိုတာကို ကျွမ်းကျင် ဆရာဝန်အချို့နဲ့ ကလေး သူငယ်ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ဆောင်နေကြတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အချက်အလက်တွေကို ကိုးကားပြီး […]