BREAKING
November 21, 2024

ဆောင်းပါး

ရှင်သူမှာ အသက်ရှူကျပ် – ပဋိပက္ခကြားက ဘိုးဘွားများ

Dawei Watch

October 1, 2024

တတိယအရွယ်ရောက်ရင် တရားရှာ အခုတော့ ခဏဆိုင်းထားလိုက်ရတယ်။ တရားရှာရမယ့် အစား ကျေးလက်နေ အဘိုးအဘွားတွေ အခုတော့ လုံခြုံဘေးကင်းတဲ့ ကျောတစ်နေရာစာရဖို့ ရှာနေကြရပါတယ်။ “ဒီမှာတော့ တိုက်ပွဲက ခဏခဏပဲ။ အေးအေးဆေး‌ဆေးနေရတဲ့ အချိန်ကိုမရှိဘူး။ အသက်ကို ဖက်နဲ့ထုပ်ထားရတယ် ငါ့သားဝေး” ထားဝယ် အထူးစီးပွား‌ရေးဇုန်ဧရိယာထဲက ရလိုင်ကျေးရွာမှာနေတဲ့ အသက် ၆၈ နှစ် အရွယ်ဖွားမယ်အေးက ဗလုံးဗထွေးဖြင့် ပြောလိုက်တယ်။ သူနေတဲ့အရပ်က ‌မီးခိုးတလူလူ၊ သွေးသံတရဲရဲ၊ စစ်ရဲ့အနိဋ္ဌာရုံမြင်ကွင်းတွေပဲ မြင်တွေ့နေရပါတယ်။ လူတွေဆိုလည်း စစ်ဘေးအကြား ကြောက်လန့်တကြား ပြေးလွှားပုန်းရှောင်နေကြရတာပါ။ ဒါကြောင့် ဖွားမယ်အေးလည်း အရင်လို တရားနဲ့ပျော်မွေ့ဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့ အသက်နဲ့ခန္ဓာမြဲဖို့ စစ်ဘေးက လွတ်ရာကို ရှာဖွေနေထိုင်နေရပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့အတူ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဘိုးဘွားတွေဟာ လုံခြုံမှုကင်းမဲ့နေပြီး အစားသောက်၊ ဆေးဝါးကုသခွင့်တွေ လုံလုံလောက်လောက်မရကြတော့ဘူးလို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ […]

စစ်မှုထမ်းမည့်သူခေါ်မရ၍ အကြံကုန်ထုတ်သုံးလာသည့် စစ်ကောင်စီ

Dawei Watch

September 29, 2024

စစ်မှုမထမ်းမ‌နေရဥပဒေကို ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီက စတင်အသက်သွင်းလိုက်ပြီး ဧပြီလတွင် အဓမ္မစစ်မှုထမ်း စုဆောင်းမှုများ စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ငါးလအကြာတွင်တော့ စစ်မှုထမ်းမည့်သူ ရှာမရတော့။ လူထုတစ်ရပ်လုံး၏ မုန်းတီးမှု၊ အယုံအကြည်မဲ့မှုများကြောင့် လူငယ်များက စစ်ကောင်စီတပ်တွင် စစ်မှုမထမ်းလို၍ ရသည့်နည်းဖြင့် တိမ်းရှောင်ကုန်ကြသည်။ ယခင်က ဒေသအချို့တွင် ရပ်ကွက်နေလူထုနှင့် ညှိနှိုင်းကာ စစ်မှုထမ်းမည့်သူပေးရန်နှင့် စစ်မှုထမ်းသွားမည့်သူ၏ မိသားစုကို ကျန်သူများက ဝိုင်းဝန်းထောက်ပံ့ရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ စစ်မှုထမ်းအပတ်စဉ် ၃ ခန့်အရောက်တွင် ချော့၍လည်း ခေါ်မရ၊ ခြောက်၍လည်း ခေါ်မရတော့ဘဲ စစ်မှုထမ်းမည့်သူ မရှိတော့သည့်အဖြစ်ကို ကြုံနေရသည်။ နောက်ဆုံးတွင်တော့ အကြံကုန် ဂဠုန်ဆားချက် ဆိုသကဲ့သို့ စစ်ကောင်စီကလည်း ဆားချက်ရန်ကြံလာသည်။ ခရီးသွားလူငယ်များ၊ ပြည်ပသို့ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းဖြင့် သွားရောက်သည့် လူငယ်များ၊ ထိုင်းတွင် ပြစ်ဒဏ်ကျခံပြီး […]

သီဟိုဠ် သင်္ဘောပျက်ရဲ့ မာလိန်မှူး

Dawei Watch

September 27, 2024

ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးပင်လယ်အော်ထဲက ‘သီရိလင်္ကာ’ဆိုတဲ့ ကျွန်းနိုင်ငံလေးမှာ နိုင်ငံတော်အာဏာကို တလှည့်စီအုပ်စိုးနေခဲ့တဲ့ လက်တစ်ဆုပ်စာ ပါတီအနည်းငယ်နဲ့ လူ့မလိုင် မိသားစုတွေကို ပြည်သူလူထုက အော့နှလုံးနာ စိတ်ပျက်နေကြတယ်။ မျက်နှာဟောင်း နိုင်ငံရေးသမားတွေအပေါ် လူထုက အယုံအကြည်ကင်းမဲ့နေတဲ့ ဒီတိုင်းပြည်ဟာ ဆွေးမျိုးကောင်းစားရေးဝါဒ၊ ခရိုနီဝါဒ၊ ပြည်ပကြွေးမြီ၊ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်း၊ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုဆိုတဲ့ ပြဿနာတွေနဲ့ လုံးချာလိုက်နေတယ်။ စီမံခန့်ခွဲမှုဖွတ်ကျား အစိုးရတွေရဲ့ လက်ချက်ထဲက တိုင်းပြည်ဟာ အခုနောက်ဆုံး သမ္မတရွေးကောက်ပွဲဟာ စက်တင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့ကပဲ ကျင်းပပြီးစီးသွားခဲ့တယ်။ တိုင်းပြည်လွတ်လပ်ရေး ရခဲ့တဲ့ ၁၉၄၈ ခုနှစ်ကနေ ပြန်ကြည့်လိုက်ရင် ဒီရွေးကောက်ပွဲဟာ အထူးခြားဆုံး အပြောင်းအလဲဆန်ခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ဆုံး ရွေးကောက်ပွဲအကြောင်း မဆွေးနွေးမီ ပြီးတဲ့နှစ်တွေက နောက်ခံအခင်းအကျင်းကို အရင်သွားလိုက်ရအောင်ပါ။ သီဟိုဠ်ကျွန်းပေါ်က ဘဝငရဲ ဘယ်တော့ စုံးစုံးမြုပ်သွားမလဲ ရင်ထိတ်နေရတဲ့ […]

အာရှရဲ့ အတုလုပ်ဈေးကွက်ထဲက ခေတ်သစ်ထရိုဂျန်စစ်ဆင်ရေး

Dawei Watch

September 25, 2024

ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးပညာရှင်တွေ နှစ်ပေါင်းများစွာ သတိပေးလာခဲ့တဲ့ အကြီးစားခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုက ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း အစ္စရေးရဲ့ ခေတ်သစ်ထရိုဂျန်စစ်ဆင်ရေးနဲ့အတူ တကမ္ဘာလုံးကို လိပ်ပြာနှိုးလိုက်ပါတယ်။ ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းထည့်ထားတဲ့ ပေဂျာစက်တွေနဲ့ ဝေါ်ကီတော်ကီတွေ ဘယ်လိုထောက်ပံ့မှုကွင်းဆက်(supply chain)နဲ့ လက်ဘနွန်နိုင်ငံထဲ ဘယ်လိုဘယ်ပုံရောက်ရှိလာခဲ့တယ်ဆိုတာကို တကမ္ဘာလုံးက စိတ်ဝင်စားလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကို ခြေရာခံဖို့ ကြိုးစားကြရင်းနဲ့ အနံ့ဆိုးထွက်လာတာကတော့ အာရှရဲ့ နည်းပညာနိမ့် မော်ဒယ်ဟောင်းလျှပ်စစ်ပစ္စည်းအတုလုပ်ဈေးကွက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အာရှရဲ့ အတုလုပ်ဈေးကွက် အမှောင်ခြမ်း ဖောက်သည်တွေအနေနဲ့ သူတို့ လက်ထဲရောက်လာမယ့်ပစ္စည်းဟာ ဘယ်လိုပစ္စည်းမျိုးလဲဆိုတာ သေသေချာချာ အာမခံလို့မရနိုင်တဲ့ နည်းပညာနိမ့် မော်ဒယ်ဟောင်းလျှပ်စစ်ပစ္စည်းအတုလုပ်ဈေးကွက်ဟာ အာရှတိုက်ရဲ့ အမှောင်ခြမ်းမှာ အချိန်ကြာမြင့်စွာ ထွားကျိုင်းလျက် ရှိနေပါတယ်။ အမြတ်အစွန်းများများရတဲ့ နည်းပညာထုတ်ကုန်အသစ်တွေအတွက် ထောက်ပံ့မှုကွင်းဆက်(Supply Chain) နဲ့ ဖြန့်ဖြူးရေးလမ်းကြောင်းတွေကို ကမ္ဘာဈေးကွက်မှာ တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ထိန်းချုပ်စီမံထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အာရှရဲ့ နည်းပညာနိမ့် မော်ဒယ်ဟောင်းလျှပ်စစ်ပစ္စည်းဈေးကွက်ကတော့ […]

ပဉ္စလက် စစ်ဆင်ရေးသုံး အသွင်သစ်စစ်ပွဲ

Dawei Watch

September 20, 2024

ခေတ်သစ်နည်းပညာနဲ့ သူလျှို ပဉ္စလက် ပေါင်းစပ်ထားတဲ့၊ ကမ္ဘာက မမြင်ဖူးတဲ့ စစ်ဆင်ရေးတစ်ခုဟာ အခုရက်ပိုင်း အင်္ဂါနေ့မှာ အရှေ့လယ်ပိုင်းဒေသကနေ ပေါ်ထွက်လာပြီး တကမ္ဘာလုံး အုတ်အော်သောင်းတင်း ဖြစ်သွားစေခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်မတိုင်ခင် လတွေတုန်းကတော့ အီရန်က ကျောထောက်နောက်ခံနဲ့ လက်ဘနွန်နိုင်ငံထဲမှာ အခြေစိုက်လှုပ်ရှားနေတဲ့ ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့ဟာ သူ့ရဲ့ ကေဒါတွေကို မိုဘိုင်းဖုန်းတွေ အသုံးမပြုဖို့ တားမြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အကြောင်းရင်းကတော့ သူတို့ ရန်သူတော်အစ္စရေးနဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ သူလျှိုတွေက မိုဘိုင်းဖုန်းတွေကို ဖောက်ထွင်းတိုက်ခိုက်(Hack) ခြေရာခံထောက်လှမ်းပြီး လျှို့ဝှက် လုပ်ကြံလာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုကြောင့်ပါပဲ။ ထောက်လှမ်းရေးအစွမ်းထက်တဲ့ အစ္စရေးရဲ့ သူလျှိုတွေဟာ အလားတူ စစ်ဆင်ရေးမျိုးကို အတိတ်မှာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ဖူးတဲ့ သမိုင်းကလည်း ရှိနေပါတယ်။ အခုနှစ် ဇူလိုင်လကပဲ ဟစ်ဇ်ဘိုလာထိပ်တန်းစစ်ဗိုလ်တစ်ယောက်ကို လက်ဘနွန်နိုင်ငံ မြို့တော်ဘေရွတ်မှာ အစ္စရေးက လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အီရန်နိုင်ငံ တီဟီရန်မြို့ကို […]

ထိုင်းတောင်ပိုင်းက မြန်မာကလေး ၁၂၀၀ ကျော်၏ ပညာရေးရှေ့ဆက်ခွင့်

Dawei Watch

September 20, 2024

ကျောင်းပိတ်လိုက်ပြီဆိုသဖြင့် ပညာတတ်စေချင်၍ ခဲရာခဲဆစ်ခေါ်ထားသည့် ကလေးနှစ်ယောက်၏ ပညာရေးအတွက် ကိုအောင်တစ်ယောက် မည်သို့ဆက်လုပ်ရမည် မသိတော့။ ဇာတိမြေ လောင်းလုံးမြို့နယ်တွင် ပဋိပက္ခနှင့် တိုက်ပွဲများကြောင့် စာသင်ကျောင်းအားလုံးနီးပါး ပိတ်ထားရသဖြင့် ပညာရေး မရေမရာဖြစ်နေသည့် သမီးနှစ်ယောက်ကို ပညာတတ်စေချင်သည်။ ယင်းကြောင့်ပင် အသက် ၇ နှစ်နှင့် ၁၁ နှစ်အရွယ် သမီးနှစ်ယောက် ပညာသင်ခွင့်ရရေးအတွက် ငွေကြေးအမြောက်အများအကုန်အကျခံကာ ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်း စူရတ်ဌာနီမြို့သို့ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းဖြင့် ခဲရာခဲဆစ်ခေါ်ယူလိုက်သည်။ “ရွာမှာကျောင်းထားဖို့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေမကောင်းလို့ ခေါ်ထားလိုက်တာပါ။ ကလေးတွေ စာတတ်လာအောင်တော့ မျှော်လင့်တာပေါ့နော်။ ငါတို့လို စာမတတ်ဖြစ်မှာစိုးတယ်”ဟု ကလေးနှစ်ယောက်၏ ဖခင်ကိုအောင်က ဖွင့်ဟသည်။ ထိုင်းသို့ရောက်လာချိန်တွင် စူရတ်မြို့ရှိ မေတ္တာရိပ်မြန်မာစာသင်ကျောင်း၌ ကျောင်းအပ်လိုက်ပြီးနောက် သမီးအကြီးဖြစ်သူက တတိယတန်းနှင့် သမီးအငယ်က ပထမတန်းတွင် ပညာသင်ယူခွင့်ရခဲ့သည်။ သို့သော် ကိုအောင်၏ မျှော်လင့်ချက်ရောင်ခြည်က ရေရှည်မခံခဲ့ပေ။ […]

အလွမ်းရောင်တွေနဲ့ ရေးတဲ့ ပန်းချီ

Dawei Watch

September 20, 2024

ကျနော်သည်ပန်းချီပညာရပ်နှင့် အလှမ်းဝေးသူဖြစ်သည်။ ပန်းချီများကိုတော့ အချိန်ရတိုင်း ငေးမော ခံစားနေမိသူ တဦးဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဤစာစုကလေးကိုလည်း ပန်းချီကားများကို ငေးမိရာမှ ခံစားရသည့် ခံစားမှုပေါ်လွင်အောင် ‘အလွမ်းရောင်’ ဟု ခေါင်းစဉ်တွင် ထည့်လိုက်ပါသည်။ ကျနော်၏ အတ္တနောမတိ တခုဟုပင် ဆိုပါတော့။ ထိုအလွမ်းရောင်ပန်းချီကားများမှာ ထားဝယ်မြို့မှ ဆရာအောင်ကျော်မျိုး၏ လက်ရာများပင်။ ဆရာရေးထားသော ပန်းချီကားပေါင်း ၁၁၇ ကားကို ကိုလိုနီခေတ် ထားဝယ်မြို့မှ ရှေးဟောင်း အဆောက်အအုံများ အမည်ဖြင့် ထားဝယ်ခရိုင် ပန်းချီပန်းပု အစည်းအရုံးမှ ယခုနှစ် (၂၀၂၄) တွင် ပထမအကြိမ် ထုတ်ဝေထားသည်။ စာအုပ်မထွက်မီ ကြော်ငြာကတည်းကပင် ထိုစာအုပ်ကလေးကို မျှော်ခဲ့ရသည်။ အခုတော့ စာအုပ်ကလေးလက်ထဲရောက်ခဲ့ပါပြီ။ လူလည်းတထွေ ရေလည်းတခြား ထားဝယ်မှခွာကာ တိုင်းတပါးသို့ရောက်နေသည်ကား ကြာပါပြီ။ ရေခြား မြေခြားက […]

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ အရှေ့တောင်အာရှရဲ့ ဆိတ်မုန်တိုင်း

Dawei Watch

September 18, 2024

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ ၊ တောင်တရုတ်ပင်လယ်၊ ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာတို့လို ပူနွေးတဲ့ ပင်လယ်ရေထုကြီး ဝိုင်းပတ်ခြံရံထားတဲ့ ‘အရှေ့တောင်အာရှ’ ဆိုတဲ့ ဒေသဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ အပတ်ကနေစပြီး အင်မတန်ခွန်အားကြီးတဲ့ ဆိတ်ကြီးတစ်ကောင်ရဲ့ မွှေ့ယမ်းဖျက်ဆီးမှုကို ခံလိုက်ရပါတယ်။ မုန်တိုင်းဒဏ်သင့်ခဲ့တဲ့ ဒေသတွင်း နိုင်ငံတွေမှာ လူသိန်းနဲ့ချီ နေရပ်စွန့်ခွာတိမ်းရှောင်ခဲ့ရပြီး လူပေါင်း ၆၀၀ ဝန်းကျင် သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။ ဒါဟာ ဂျပန်ဘာသာစကားနဲ့ ‘ဆိတ်’ လို့ အဓိပွါယ်ရတဲ့ ‘ယာဂိ’မုန်တိုင်းရဲ့ ချိုစောင်းထက်ပုံပါပဲ။ ‘ယာဂိ’ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ရေဘေးကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ခုတည်းမှာတင် သေဆုံးသူ ရာဂဏန်(အတိအကျမရသေး)အထိ ရောက်နေပါပြီ။ ဗီယက်နမ်၊ လာအို ၊ ထိုင်း ၊ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ တရုတ်တောင်ပိုင်းဒေသတွေမှာ လူသေဆုံးမှုတွေ ရှိခဲ့ပြီး အခြေခံအဆောက်အအုံတွေ များစွာ ထိခိုက်ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယ်။ ‘ယာဂိ’တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်းဟာ အာရှရဲ့ တစ်နှစ်တာအားအပြင်းဆုံးမုန်တိုင်းအဖြစ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ […]