နှစ်ပေါင်း ၃၅ နှစ်အကြာ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ တစ်ကျော့ပြန်ကြုံတွေ့နေရတာက ငွေရှိမှ စာတတ်မယ့် အခြေအနေပင်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်ဝန်းကျင်က ပြည်သူတွေကြုံတွေခဲ့ရတဲ့ ငွေလမ်းခင်းလျှောက်ရတဲ့ ပညာရေးစနစ်ကို အခုပြန်လည် ကြုံတွေ့နေကြရပေပြီ။ တိုင်းပြည်မှာ ပဋိပက္ခတွေ၊ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ပြည်သူတွေအခက်အခဲ အကျပ်အတည်းမျိုးစုံ ကြုံတွေ့နေရပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေကြားမှာ ကလေးတွေပညာသင်ကြားဖို့က ပိုမိုခက်ခဲလာနေပါတယ်။ ‘ဘူးလေးရာ ဖရုံဆင့်’ ဆိုသလို ကလေးတွေပညာသင်ကြားရေး ပိုမိုခက်ခဲလာစေတာကတော့ ပညာရေးအတွက် ငွေလမ်းခင်းလျှောက်ကြရမယ့် အခြေအနေ ဖြစ်လာတာပါ။ အခမဲ့ပညာရေးလို့ဆိုထားတဲ့ အခြေခံပညာကျောင်းတွေမှာ ဘယ်ကလာပြီး ပညာရေးကုန်ကျစရိတ် ရှိမှာလဲလို့မေးလာရင် “ကျူရှင်” ကစပြီးပြောရပါလိမ့်မယ်။ ဝန်ပိုလာတဲ့ ကျူရှင်စရိတ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အထွေထွေကုန်ဈေးနှုန်းနဲ့အတူ အပြိုင်မြင့်တက်လာတဲ့အထဲ ကျူရှင်ခလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ “ကျောင်းသွားအပ်တာနဲ့ အတန်းပိုင်ဆရာမလားမသိဘူး။ ကျူရှင်တစ်ခါတည်း မအပ်ဘူးလားလို့ မေးတယ်။ မအပ်သေးဘူးပြောတော့ မျက်နှာက စူပုပ်သွားရော” […]

ရာဇ၀တ်အဖွဲ့များက မူးယစ်ဆေးကုန်ကူးသည့် လမ်းကြောင်းသစ်များ ထူထောင်လာသောကြောင့် အာရှဒေသတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါးကုန်သွယ်မှုသည် အလွန်အမင်းကြီးထွားလာနေကြောင်း ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့ က ထုတ်ပြန်သည့် အစီရင်ခံစာသစ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် ရာဇ၀တ်မှုဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂရုံး (UNODC) ၏ သုတေသနပြုချက်အရ အရှေ့အာရှ နှင့် အရှေ့တောင်အာရှဒေသများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးများ ဖမ်းဆီးရမိမှုမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း စံချိန်တင် မြင့်တက်ခဲ့သည်။ မူးယစ်ဂိုဏ်းများသည် အစုလိုက်အပြုံလိုက် တင်ပို့ရောင်းချမှုသို့ ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်လာကြသောကြောင့် မူးယစ်ကုန်ကူးမှု ပမာဏသည် ကိုဗစ်မတိုင်ခင်ကစံချိန်နီးပါး ပြန်လည်ကျယ်ပြန့်လာပြီ ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ ယင်းအပြင် ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားနေသော ကာလအတွင်း နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ခွင့် ပိတ်ပင်မှုနှင့် ခရီးသွားလာမှု ကန့်သတ်ချက်များကို ယခုနောက်ပိုင်း ဖြေလျှော့ပေးလာသည်နှင့်အမျှ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှု အဖွဲ့အစည်းများသည် ပြန်လည် ချိတ်ဆက်မိလာကြပြီ ဖြစ်သည်။ “၂၀၂၂ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းနှင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် […]

ထားဝယ်မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်နေ မဖြူဝင်းတို့မိသားစု၏ ထမင်းဝိုင်းကလေးမှာ ယခင်ကလိုမဟုတ်တော့။ ပင်လယ်စာနှင့် သား၊ငါးပေါများကြွယ်ဝသည့် တနင်္သာရီတိုင်းမှ ဒေသထမင်းဝိုင်းများမှာ အသား၊ငါး စသော ဆီပြန်ဟင်းများအပြင် အသီးအရွက်ကြော်တစ်ခွက် ၊ ဟင်းချိုတစ်ခွက်နှင့် မပါမဖြစ် ထားဝယ်ငပိသုပ်နှင့် တို့စရာများက နေရာယူထားစမြဲပင်။ ယခုမူ ထမင်းစားပွဲပေါ်တွင် မိသားစု စားလောက်ရုံ ဟင်းလေးတစ်ခွက်ဖြင့်သာ ထမင်းဝိုင်းက တိတ်ဆိတ်ခြောက်ကပ်နေသည်။ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့ တော်လှန်ရေးတိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပေါ်လာသလို အခြေခံလူတန်းစားများ၏ မီးဖိုချောင်များတွင်လည်း ဝမ်းရေးတိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်လာနေသည်။ ကိုဗစ်နိုင်တင်း ရောဂါကပ်ဘေးနှင့် ယူကရိန်း-ရုရှားစစ်ပွဲတို့ကြောင့် အငတ်ဘေး ရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိနေကြောင်း သတိပေးမှုများရှိနေချိန် မြန်မာနိုင်ငံတွင်တော့ အငတ်ဘေးကျရောက်နေသူ အများအပြားရှိလာနေပြီဖြစ်သည်။ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်တွင် အထွေထွေကုန်ဈေးနှုန်းများ အဆမတန်မြင့်တက်လာသော်လည်း ဝင်ငွေက တိုးမလာ။ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုနှင့် ပဋိပက္ခဖြစ်စဉ်များကြောင့် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးလာမှုနှင့်အတူ အလုပ်လက်မဲ့များလည်း တိုးလာနေသည်။ မဖြူဝင်းဆိုလျှင် […]

အဝေးပြေးလမ်းမကြီးများ အပါအဝင် လမ်းဆုံလမ်းခွများတွင် စစ်ဆေးရေးဂိတ်များက အစီအရီရှိနေသည်။ ယင်းဂိတ်များမှာ ရေလောင်းမှ ပွင့်သည့်ဂိတ်များဟု ဆိုကြသည်။ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုခန့် ပျောက်ကွယ်သွားသည့် ဝါးတားဂိတ်ဟု ခေါ်ကြသော ဝါးလုံးတားဂိတ်များမှာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးချိန်တွင် အစီအရီပြန်ထွက်ပေါ် လာသည်။ ဂိတ်များကို ဖြတ်ရန်အတွက် ပိုက်ဆံပေးကြရသည်ကို ခေတ်စကားဖြင့် ရေလောင်းသည်ဟု ခေါ်ကြရာ ယင်းဂိတ်များမှာ ရေလောင်းမှ ပွင့်သည့်အံ့ဖွယ်ဂိတ်များ ဖြစ်လာသည်။ အာဏာမသိမ်းမီက တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်း ခရီးသည်တင်ယာဉ်များကို စစ်ဆေးနေသည့် ဂိတ်မှာ နှစ်ခုသာရှိသည်။ မွန်ပြည်နယ်နှင့် တနင်္သာရီတိုင်းအစပ်ရှိ မလွှဲတောင်ဂိတ်နှင့် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်သွားရာ မေတ္တာတံတားဂိတ်ဖြစ်သည်။ ယင်းကာလက အဆိုပါဂိတ်နှစ်ခုတွင် ပုံမှန်အားဖြင့် မှတ်ပုံတင်မှလွဲပြီး အခြားထွေထွေထူးထူး စစ်‌ဆေးလေ့မရှိပေ။ ယင်းအပြင် ဗျောတောဝဂိတ်၊ ပေါက်တိုင်းတံတားဂိတ်၊ အိမ်ရှေ့ပြင်ဂိတ်ကဲ့သို့ နေရာအချို့တွင် ကင်းချထားသည့် ရဲအချို့ရှိသော်လည်း လက်ဖက်ရည်ဖိုး တောင်းသည်မှအပ စစ်ဆေးလေ့မရှိကြပေ။ ထိုအချိန်က […]