BREAKING
December 25, 2024

ဆောင်းပါး

အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် ဟောင်ကောင်ပြည်သူများ၏ စိတ်ကျန်းမာရေး

Dawei Watch

July 4, 2023

ဟောင်ကောင်တွင် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားနေသည့် အခြေအနေများကြောင့် ပြည်သူများအနေနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကဏ္ဍ အရေးတကြီး လိုအပ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့များက ပြောကြားလိုက်သည်။ ဘဏ္ဍာရေးကဏ္ဍ၏ အချက်အချာဒေသ ဖြစ်သည့် ဟောင်ကောင် အတွင်း ကြမ်းတမ်းသော ရာဇဝတ်မှု ဖြစ်ပွားမှုမှာ ယခင်က ရှားရှားပါးပါး ဖြစ်သော်လည်း ယခု ဇွန်လအတွင်း လူစည်ကားရာ စျေးဝယ်စင်တာ တစ်ခုတွင်း အမျိုးသမီးနှစ်ဦး ဓားဖြင့် ထိုးသတ်ခံရသည့် ဖြစ်ရပ် ရှိခဲ့သည်။ အဆိုပါ ဖြစ်ရပ်အတွင်း ရဲစစ်ချက်အရ ကျူးလွန်သူမှာ စိတ်ရောဂါရာဇဝင်ရှိခဲ့ဖူးကြောင်း သိရသည်။ ယင်းဖြစ်စဉ်အပြီး ရက်အတော်ကြာပြီးနောက် အခြားသော ဓားဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့မှု ဖြစ်ရပ်ကြောင့် မက်ဒေါ်နယ် စားသောက်ဆိုင်တစ်ခု၏ မန်နေဂျာ တစ်ဦး  ဒဏ်ရာပြင်းထန်စွာ ရရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် ယခုလတွင် အသက် […]

ဘိန်းစာရွက်နဲ့ အာစီယံ သောက်တာ ဆိုးကျိုးရှိသလား

Dawei Watch

June 23, 2023

တောင်ပိုင်းဒေသတွင် ရှင်သန်ဖြစ်ထွန်းပြီး လူအသုံးများသည့် ဘိန်းစာရွက်နှင့် အာစီယံမှာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း  ပိုမိုတွင်ကျယ်လာသည်။ ဘိန်းစာရွက်ကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် မူးယစ်ဆေးအုပ်စုဝင်အဖြစ်သတ်မှတ် တားမြစ်ထားပြီး အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံတွင်မူ တရားဝင်ရောင်းဝယ်  သုံးစွဲခွင့်ပြုထားသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဘိန်းစာရွက်ကို တရားဝင်သုံးစွဲခွင့်ပြုထားသည်ဆိုသော်လည်း ပြုပြင်ရောနှောပြီး အသုံးပြုရောင်းချခြင်းကိုမူ တားမြစ်ထားသည်။ ဘိန်းစာရွက်ကို အစိမ်းစားကြသည့်အပြင် ပြုတ်ပြီးရလာသည့်အရည်တွင် ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးရည်၊ ကိုကာကိုလာ အစသဖြင့် နှစ်သက်ရာ ရောထည့်ပြီး သောက်သုံးလေ့ရှိသည်။ လက်ရှိတွင် ဘိန်းစာရွက်ပြုတ်ရည်နှင့်နှစ်သက်ရာ ရောနှောထားသည့်  အာစီယံကို မြန်မာနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ လူငယ်လူကြီးမရွေး သောက်သုံးလာကြသည်။ ယင်းအရည်ကို သောက်သုံးပါက လူကိုလန်းဆန်းစေသည်၊ ဆီးချိုကျစေသည်၊ အလုပ်လုပ်နိုင်စွမ်းပိုတိုးလာသည် စသဖြင့် အမျိုးမျိုးယူဆကာ သောက်သုံးနေကြသည်။ ထိုကြောင့် ဘိန်းစာရွက်၊ အာစီယံ၏ ကောင်းကျိုး ဆိုးကျိုးနှင့် ပတ်သက်၍ သိရှိနိုင်ရန် ကျွမ်းကျင်ဆရာဝန်တစ်ဦးကို မေးမြန်း၍ကောက်နုတ်တင်ဆက်လိုက်ပါသည်။ […]

ထိုင်းတွင်ရောင်းချခွင့်ပိတ်ထားသော်လည်း ထားဝယ်တွင်လူကြိုက်များနေသည့် ထိုင်းဆေးလိပ်

Dawei Watch

June 22, 2023

အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ထားဝယ်ဒေသအတွင် ထိုင်းနိုင်ငံထုတ် ဆေးလိပ်တစ်မျိုး ခေတ်စားလာသည်။ မြန်မာပြည်တွင် ရောင်းချနေသည့် ဆေးလိပ်များထက် ဈေးသက်သာသည့်အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံထုတ်ဆိုသည့်အတွက် ဆေးလိပ်သမားများ၏ လက်စွဲဖြစ်လာသည်။ ယင်းဆေးလိပ်အမည်က ထိုင်းဘာသာစကားဖြင့် ကွန်ထစ် ဟုခေါ်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ပြီးခဲ့နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက နာမည်ကြီးခဲ့သော တံဆိပ်ဟုဆိုသည်။ အနီရောင်ဘူးခွံဖြင့် ထုတ်ပိုးထားသည့် ကွန်ထစ်(Kpong Thip) ဆေးလိပ်မှာ ဘူးခွံအပျော့နှင့်အမာဟူ၍ နှစ်မျိုးနှစ်စားရှိပြီး ဝယ်သူများ၍ ဆိုင်တိုင်းတွင် နေရာယူလာကြောင်း ထားဝယ်မြို့ခံအချို့က ဆိုသည်။ ထို့အပြင် ဘူးခွံတွင် Export Only (ပို့ကုန်သီးသန့်) ဟု ရေးသားထားသည်။ ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်ဖြစ်သည့် ထီးခီးနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှတစ်ဆင့် ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်သည်ဟု ကုန်သည်အချို့က ဆိုသည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံသို့ဝင်နေသည့် ကွန်ထစ်ဆေးလိပ်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း တရားဝင်ခြင်းမရှိဘဲ တာဝန်ရှိသူများ တွေ့ရှိပါက ဖမ်းဆီးလေ့ရှိသည်။ စက်ရုံမဲ့ ဆေးလိပ် ယင်းဆေးလိပ်ကို […]

စစ်ကောင်စီနှင့် ပြန်လည်ထိတွေ့ရန် ‘အချိန်မတန်သေး’ ဟု စင်ကာပူ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ပြော

Dawei Watch

June 18, 2023

မြန်မာစစ်အစိုးရနှင့် စင်ကာပူ အစိုးရ အကြား ဆွေးနွေးမှုများ ရှိလာနိုင်သည် ဟူသော ထင်မြင်ချက်များကို  စင်္ကာပူနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာ ဗီဗီယန် ဘာလာခရစ်ရှ်နန် က ဇွန်လ ၁၆ရက်နေ့တွင်  ပယ်ချငြင်းဆိုလိုက်သည်။ စစ်အစိုးရ၏ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ် အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် တိုးတက်မှု မရှိသဖြင့် ပြန်လည်ထိတွေ့ရန် အချိန်မတန်သေးဟု ၎င်းကဆိုလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ စစ်တပ်လိုလားသော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လက်ရှိ အိမ်စောင့်အစိုးရ က အာဆီယံအနေနှင့် မြန်မာစစ်အာဏာရှင်များနှင့် အပြည့်အဝ “ပြန်လည် ထိတွေ့ဆက်ဆံရန်” အဆိုပြုထားပြီး တနင်္ဂနွေတွင် အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံ အသီးသီးမှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများကို အလွတ်သဘော တွေ့ဆုံရန် ဖိတ်ကြားထားကြောင်း ရေးသားဖော်ပြထားသည့် ရိုက်တာသတင်းဌာန ၏ သတင်းတစ်ပုဒ် အပေါ်  ဒေါက်တာ […]

စစ်ကောင်စီက အပြင်းအထန် စစ်ကြောင်းထိုးနေသည့် သရက်ချောင်း

Dawei Watch

June 16, 2023

ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်များ အားကောင်းကောင်းဖြင့် စိုးမိုးထားနိုင်သည့် သရက်ချောင်းမြို့နယ်ကို စစ်ကောင်စီတပ်က ရေလမ်း၊ ကုန်းလမ်းမှတစ်ဆင့် အပြင်းအထန် စစ်ကြောင်းထိုးနေသည်။ ယခုစစ်ကြောင်းထိုးခံရသည့် သရက်ချောင်းမြို့နယ်ရှိ ရငဲ၊ ကနက်သီရိအပါအဝင် အနီးဝန်းကျင်ကျေးရွာများမှာ PDF များမရှိသဖြင့် ယခင်က စစ်ကောင်စီတပ်က စိုးမိုးထားသည့် နေရာများဖြစ်ပြီး ယခုအခါတွင်တော့ ဒေသခံပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်များက ပိုမိုထိန်းချုပ်ထားနိုင်ပြီဖြစ်သည်။ ယင်းမှာလည်း စစ်ကောင်စီက စစ်ကြောင်းထိုးရသည့် အကြောင်းအရင်း တစ်ခုဖြစ်နိုင်သည်ဟု တော်လှန်ရေး သမားများက သုံးသပ်ကြသည်။ “အရင်တုန်းကဆို သူတို့စိုးမိုးထားတဲ့ နယ်ရာတွေလေ၊ အခုကကျောင်းဖွင့်ရာသီဆိုတော့ ကျောင်းပြန်ဖွင့်နိုင်အောင်ဆိုတာမျိုးလည်း ဖြစ်မယ်ထင်တယ်၊ ကျောင်းဖွင့်ဖို့ အခြေအနေလည်း ပါမယ်၊ နောက်တစ်ခုက အဲ့ဒီရွာတွေမှာ PDF တွေမရှိဘူးလေ၊ အခုက PDF တွေစိုးမိုးသလိုမျိုးဖြစ်နေတော့ နယ်မြေရှင်းလင်းချင်တာဖြစ်မယ် ကြည့်ရတာကတော့” ဟု ဒေါင်းမင်းစစ်ဆင်ရေးမှ တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက သုံးသပ်ပြောဆိုသည်။ ဇွန်လ […]

လည်စင်းပေးနေရသည့် ထိုင်းရောက် မြန်မာလုပ်သားများ

Dawei Watch

June 15, 2023

ကိုလှမျိုးအပါအဝင် မြန်မာအလုပ်သမား ၆ ဦးက အလုပ်ထွက်ပြီး အခြားအလုပ်တစ်ခုလုပ်ရန်အတွက် စက်ရုံမန်နေဂျာထံမှ တရားဝင်အထောက်အထား တောင်းမည်ဟု ဆုံးဖြတ်ပြီး အလုပ်သို့သွားခဲ့ကြသည်။ သို့သော်ဖိုးချစ်ကန်းဟု ခေါ်သည့် စက်ရုံမန်နေဂျာက ပစ္စတိုသေနတ်တကိုင်ကိုင်ဖြင့် လမ်းလျှောက်နေသည့်အတွက် ယင်းကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ စကားတစ်ခွန်းပင် မဟရဲတော့ကြောင်း ကိုလှမျိုးက ဆိုသည်။ စက်ရုံပိုင်ရှင်သူဌေးအမည်ဖြင့် ပန်းရောင်ကတ်၊ အလုပ်လုပ်ခွင့်ပါမစ် လုပ်ထားကြပြီး ကျသင့်ငွေကို အပြေအကြေဆပ်ပြီးဖြစ်သည်ဟု ကိုလှမျိုးက ဆိုသည်။ သို့သော် အလုပ်သမားများလက်ဝယ်တွင် တရားဝင်အထောက်အထားဟူ၍ စာရွက်တစ်ရွက်ပင် မရှိကြပေ။ “ပန်းရောင်ကတ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ စာရွက်စာတမ်းတောင်းချိန်ဆို ပစ္စတိုသေနတ်တကားကားနဲ့ အလုပ်သမားတွေနဲ့ ရှင်းမယ်ဆိုရင် မန်နေဂျာက ပစ္စတိုယူလာရော။ ပစ္စတိုကိုင်ပြီးတော့ ငါ့ကိုလာရှင်းတဲ့” ဟု ၎င်းက ရှင်းပြသည်။ ကိုလှမျိုးမှာ ထိုင်းနိုင်ငံမြို့တော် ဘန်ကောက်အနီးရှိ လှဘူရီမြို့ အုန်းသီးစက်ရုံတွင်  အလုပ်လုပ်နေခြင်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါ အုန်းသီးစက်ရုံမှ အလုပ်ထွက်မည့် […]

ပညာရေး ဈေးကြီးတယ်

Dawei Watch

June 13, 2023

နှစ်ပေါင်း ၃၅ နှစ်အကြာ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ တစ်ကျော့ပြန်ကြုံတွေ့နေရတာက ငွေရှိမှ စာတတ်မယ့် အခြေအနေပင်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်ဝန်းကျင်က ပြည်သူတွေကြုံတွေခဲ့ရတဲ့ ငွေလမ်းခင်းလျှောက်ရတဲ့ ပညာရေးစနစ်ကို အခုပြန်လည် ကြုံတွေ့နေကြရပေပြီ။ တိုင်းပြည်မှာ ပဋိပက္ခတွေ၊ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ပြည်သူတွေအခက်အခဲ အကျပ်အတည်းမျိုးစုံ ကြုံတွေ့နေရပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေကြားမှာ ကလေးတွေပညာသင်ကြားဖို့က ပိုမိုခက်ခဲလာနေပါတယ်။ ‘ဘူးလေးရာ ဖရုံဆင့်’ ဆိုသလို ကလေးတွေပညာသင်ကြားရေး ပိုမိုခက်ခဲလာစေတာကတော့ ပညာရေးအတွက် ငွေလမ်းခင်းလျှောက်ကြရမယ့် အခြေအနေ ဖြစ်လာတာပါ။ အခမဲ့ပညာရေးလို့ဆိုထားတဲ့ အခြေခံပညာကျောင်းတွေမှာ ဘယ်ကလာပြီး ပညာရေးကုန်ကျစရိတ် ရှိမှာလဲလို့မေးလာရင် “ကျူရှင်” ကစပြီးပြောရပါလိမ့်မယ်။ ဝန်ပိုလာတဲ့ ကျူရှင်စရိတ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အထွေထွေကုန်ဈေးနှုန်းနဲ့အတူ အပြိုင်မြင့်တက်လာတဲ့အထဲ ကျူရှင်ခလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ “ကျောင်းသွားအပ်တာနဲ့ အတန်းပိုင်ဆရာမလားမသိဘူး။ ကျူရှင်တစ်ခါတည်း မအပ်ဘူးလားလို့ မေးတယ်။ မအပ်သေးဘူးပြောတော့ မျက်နှာက စူပုပ်သွားရော” […]

ကိုဗစ်အလွန် ပြန်ဦးမော့လာသည့် အာရှတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါး စျေးကွက်

Dawei Watch

June 12, 2023

ရာဇ၀တ်အဖွဲ့များက မူးယစ်ဆေးကုန်ကူးသည့် လမ်းကြောင်းသစ်များ ထူထောင်လာသောကြောင့် အာရှဒေသတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါးကုန်သွယ်မှုသည် အလွန်အမင်းကြီးထွားလာနေကြောင်း ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့ က ထုတ်ပြန်သည့် အစီရင်ခံစာသစ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် ရာဇ၀တ်မှုဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂရုံး (UNODC) ၏ သုတေသနပြုချက်အရ အရှေ့အာရှ နှင့် အရှေ့တောင်အာရှဒေသများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးများ ဖမ်းဆီးရမိမှုမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း စံချိန်တင် မြင့်တက်ခဲ့သည်။ မူးယစ်ဂိုဏ်းများသည် အစုလိုက်အပြုံလိုက် တင်ပို့ရောင်းချမှုသို့ ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်လာကြသောကြောင့် မူးယစ်ကုန်ကူးမှု ပမာဏသည် ကိုဗစ်မတိုင်ခင်ကစံချိန်နီးပါး ပြန်လည်ကျယ်ပြန့်လာပြီ ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ ယင်းအပြင် ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားနေသော ကာလအတွင်း နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ခွင့် ပိတ်ပင်မှုနှင့် ခရီးသွားလာမှု ကန့်သတ်ချက်များကို ယခုနောက်ပိုင်း ဖြေလျှော့ပေးလာသည်နှင့်အမျှ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှု အဖွဲ့အစည်းများသည် ပြန်လည် ချိတ်ဆက်မိလာကြပြီ ဖြစ်သည်။ “၂၀၂၂ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းနှင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် […]